Mấy ngài thi sĩ Ta, Tàu ngày xưa thường dùng hình ảnh “bể dâu” nhằm ám chỉ những sự biến chuyển của đời người, chẳng hạn Nguyễn Du viết trong truyện Kiều, “Trải qua một cuộc bể dâu - Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.” Thật tình “nói có sách, mách có chúng” thì phải trích dẫn đầy đủ cả câu, “Thương hải biến vi tang điền; tang điền biến vi thương hải,” nghĩa là, “Bể cả biến thành ruộng dâu; ruộng dâu biến thành biển cả.” Tuy nhiên, một khi những sự thay đổi này mà “thuận buồm xuôi gió” thì con người “sướng mé đìu hiu;” ngược lại, nếu các hiện tượng ấy mà “lạnh lùng sương gió” thì thiên hạ bị “tang thương” trong cảnh “trần ai khoai củ.”


Lai rai tâm sự với độc giả thân mến về câu chuyện dưới đây mà cá nhân tôi, thật tình mà nói tôi không biết sự thay đổi vĩ đại trong “sự cố” ấy nên được đánh giá là “sướng” hay “đau.” Vậy xin nhường quyền phán xét cho bạn đọc để tùy kinh nghiệm bản thân mà từng quí vị nhận định.

Đàn ông cả nước phải hớt một kiểu tóc duy nhất

Đọc qua tiêu đề trên, dù cù lần đến mấy, ai cũng có thể đoán ra “sự cố” này, một là không bao giờ có thể xẩy ra ở dưới trần gian ô trọc này; hai là nếu có thì chỉ có thể ở các chế độ độc tài sắt máu hay cộng sản vô nhân đạo. Đúng vậy, cách nay vừa đúng ba tuần lễ, một sắc lệnh đã được ban hành ở Bắc Hàn, một trong bốn nước cộng sản còn sót lại trong lịch sử hiện đại của nhân loại; theo đó, cứ thuộc phái nam là tất cả phải để tóc theo kiểu lãnh tụ Kim Jong-un, tức Kim Chánh Vân, một con “ngựa non háu đá.” Vì chủ nghĩa cộng sản chủ trương “san bằng mọi giai cấp xã hội” để người người trở thành “đồng chí đồng chuột” của nhau, nghĩa là triệu người như một, trăm nhà như nhau, nên lệnh buộc để kiểu tóc lãnh tụ đã được áp dụng đồng đều, từ một bé giai mới chào đời đến một cụ ông lão sắp xuống lỗ. Lệnh chỉ miễn thi hành đối với một trường hợp duy nhất: Sói (hay hói) đầu ở mức độ “hết thuốc chữa.” Đổi lại, những công dân “hói” này không được mua shampoo hàng nội và gương lược ở bất cứ cửa tiệm quốc doanh nào trên toàn lãnh thổ Cộng Hòa Nhân Dân Triều Tiên.

Đặc điểm của kiểu tóc này - tức Jong-Un Hair Style World Cr - là mớ tóc trên đỉnh đầu phải được cắn thật ngắn và làm thế nào thì làm miễn sao các sợi tóc này phải ngổng lên; người Việt mình gọi là phồng phồng, nhưng vì âm phồng đọc theo giọng khàn trong phim Hàn lại y chang “jong” (dzung) nên phải tránh, sợ bất kính đối với “lãnh tụ kính yêu” nên người dân Bắc Hàn mô tả là “các sợi tóc như đang chổng mông” theo lối quảng cáo thương mại ở Hong Kong, “Trên cái giường lò xo, hai ông bà nằm co - trên cái giường Hồng Kông, hai ông bà chổng mông.” Ý nói, kiểu “chổng mông” của xã hội chủ nghĩa đương nhiên hạnh phúc gấp bội lối “nằm co” của tư bản. Chùm tóc chóp đỉnh này phải được chải rẽ sang hai bên bằng một đường chính giữa rõ rệt mà nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương của nước ta vào thế kỷ XIII đã mô tả là “một lạch Đào nguyên nước chửa thông,” còn Việt Cộng trước 1975 đặt tên cho là “đường mòn Hồ Chí Minh,” nhưng thực tế ở Bình Nhưỡng, đó lại chính là vĩ tuyến 38, phân chia Bắc và Nam Hàn.

Ngoài phần chóp bu đầu như vừa mô tả trên, tóc hai bên tai phải cạo đi, thật sạch, trắng hếu như da gà mái mới được vặt lông, sát muối, chà tranh; phía sau, tức phần trên gáy (ót) phải cắt cao.

Chủ nhân cái đầu còn phải tuân giữ sao cho từng sợi tóc lúc nào cũng như thể mình vừa gội đầu hay vừa tắm xong, nghĩa là tóc luôn luôn trong tình trạng ươn ướt, nhơn nhớt như thể dính keo. Sắc lệnh giải thích đó là dấu chỉ của sự sung sức, khỏe mạnh đầy “ấn tượng,” phản ánh hình dáng lãnh tụ trẻ tuổi ngồi xem môn thể thao bóng rổ (NBA) của Hoa Kỳ. Nếu ông nào không có bờ-ri-săng-tin thì trộm tí mỡ trong bếp của vợ mà bôi lên cho láng coóng; kẹt lắm thì nước lã cũng OK.

Phản ứng từ nhiều phía


Nay du khách được vào Bắc Hàn ắt thấy ngay sự “thống nhất” - ngôn ngữ trong chế độ cộng sản gọi là “nhất trí” - ở bộ phận đầu của toàn thể nam giới. Trước dấu hiệu “đoàn kết răng hở môi lạnh” này, người nước ngoài phục lăn nhưng gặp khó khăn khi tiếp xúc, bởi họ không thể phân biệt nổi giữa người đàn ông này với người đàn ông khác khi cả 12 triệu đực rựa đều để một kiểu tóc duy nhất, giống nhau đến độ cứ như thể là một giọt nước hay thảy đều là anh em song sinh từ một trứng. Một vài phụ nữ Mỹ ở tuổi sồn sồn đã hỏi nhỏ nhau một cách “ngây thơ vô số tội” rằng làm cách nào người đàn bà Bắc Hàn có thể nhận ra chồng mình khi trời tờ mờ tối hay lúc điện lực ở đây xuống cấp? Hỏi nhau nhưng không cần câu trả lời, các bà Mỹ này đã “vô tư” cười ré lên.

Khi ra ngoài đường, dù ưng hay không thích mốt mới này, người đàn ông Bắc Hàn nào cũng phải cố gắng tối đa duy trì bộ mặt “hồ hởi phấn khởi,” cho dù mỏi môi cách mấy cũng cứ phải một sống hai chết mà giữ cho cặp môi cong tếu lên, ở thế mỉm cười để chứng tỏ mình luôn luôn “tự sướng,” bằng không sẽ bị kết án là phản động thì lại theo Jang Song Thaek làm mồi cho bầy chó rừng. Điều này đối với người dân Bắc Hàn không hề khó khăn gì, bởi họ đã được huấn luyện và được “học tập cải tạo” từ thuở bé. Chẳng thể mà khi cần khóc, khi cần cười hoặc vỗ tay, ai ai cũng làm đều và rập khuôn một cách chuyên nghiệp như nhau.

Thế nhưng, “nói vậy mà không phải vậy,” dù chế độ độc tài cỡ nào, bưng bít cỡ nào cũng vẫn bất khả bịt miệng nổi dân chúng. Đã bất mãn thì họ phải tìm cách “xì” ra, phải “bung” lên. Đó là luật tự nhiên. Chẳng thế mà khi không dám ca thán ở ngoài đường thì lúc về nhà, người đàn ông Bắc Hàn vẫn lén chửi cho đã miệng. Phong trào “chửi” hiện nay nhắm vào sắc lệnh bắt để tóc giống Kim Jong-un. Cả trong và ngoài nước. Một người dân Bắc Hàn hiện sống ở Bắc Kinh quả quyết, kiểu tóc của lãnh tụ họ Kim xét ra chẳng có gì độc đáo cũng chẳng mới mẻ gì. Dân giang hồ Bắc Hàn cho biết nhìn đương kim lãnh tụ lại nhớ bọn buôn lậu và thổ phỉ Tàu vào thập niên 2000. Hai giới này thường xuyên đụng độ nhau ở biên giới Bắc-Trung cũng như “ăn thua đủ” trong việc tranh giành “thị trường.” Dường như nhóm Tàu phù chủ trương hớt tóc kiểu “chẳng giống ai” đó là nhằm ám hiệu để nhận ra nhau nhưng về sau mới biết như vậy là chẳng khác gì “lậy ông tôi ở bụi này” nên đã từ khuya chấm dứt trò “to đầu mà dại” ấy. Nào ngờ, gần 15 năm sau, “nó” đã “tái xuất giang hồ” nhưng oái oăm thay, lại nhẩy xổm lên đỉnh đầu một lãnh tụ cộng sản trẻ tuổi mà ngự trị.

Phía Tây phương, kiểu tóc của Kim Jong-un không “ăn khách,” không “bắt mắt.” Theo Igor Iskiyev, chủ một tiệm hớt tóc ở New York, Hoa Kỳ, thì “đây là kiểu tóc cổ điển và chỉ hợp với khổ mặt bành bành của ông Kim Jung-ủn. Cho tới nay, chưa có một khách hàng nào yêu cầu hớt kiểu này, nhưng nếu có người muốn, tuy không có hứng, tôi vẫn sẵn lòng. Vả lại, chẳng có gì phức tạp, tôi ngoáy chừng mươi phút là xong, dĩ nhiên vẫn đẹp hết ý. 15 đô thôi.”

Trở lại phản ứng của nam giới Bắc Hàn. Họ lý luận đâu phải mặt đàn ông nào cũng giống nhau mà buộc phải theo kiểu của lãnh tụ. Nào người mặt trái soan, kẻ lại mặt tròn, nào người mặt chữ điền; trong khi đó có ông mặt thớt, mặt choắt, ông mặt lợn ỉn, lại có ông mặt dài như mặt ngựa, ông mặt lưỡi cày, mặt y chang cái bánh tráng hay chẳng khác gì cái... lá đa. Bởi thế trong nghệ thuật bói tướng số mới có câu, “Trông mặt mà bắt hình dong; con lợn có béo cỗ lòng mới ngon.” Đó là chưa nói đến câu tục ngữ quá hay của cố nhân Việt Nam, “Cái răng, cái tóc là góc con người.” Theo thiển ý, hàm răng, mái tóc là hai phần chính quan trọng, làm tăng vẻ đẹp con người. Mà nếu nói là “gốc” thì cũng đúng quá, bởi người xưa quan niệm, từ sợi tóc, cái răng đến tấm thân đều do cha mẹ sinh ra, không được vô cớ mà phá hủy hay liều lĩnh để hư hại.

Vậy mà bây giờ chế độ cộng sản Bắc Hàn lại nỡ cưỡng ép nam giới để tóc giống Kim Jong-un. Mà diện mạo của “lãnh tụ kính yêu” nào đẹp đẽ gì cho cam. Theo cái nhìn của người Việt nói chung; tiếng miền Bắc diễn tả bộ mặt của Kim Jong-un giống cái bánh đúc, miền Nam gọi huỵch toẹt là “mặt địt.”

Một sự chuyển biến vĩ đại?

Đây không phải lần đầu tiên nam giới Bắc Hàn hay Triều Tiên “được” húi đầu theo kiểu của lãnh tụ; tuy nhiên trong lịch sử của đất nước cộng sản này, thời Kim Chính Nhật (Kim Jong-Il), bố ruột của Jong-un, dân chúng cũng đã có thể để tóc theo 25 kiểu tóc mà nhà nước đã chấm điểm, trong đó đặc biệt nhất là mốt “húi cua” - bên trên bằng phẳng như phi trường máy bay trực thăng - của lãnh tụ. Ai muốn “chơi” kiểu nào tùy ý, nhưng cũng chỉ trong vòng 25 kiểu đã qui định mà thôi. Trong khi phái nữ, cho tới nay vẫn chỉ được sở hữu 14 kiểu mà thôi, tuy nhiên tóc ngắn thường dành cho phụ nữ đã lập gia đình còn độc thân thì được thoải mái hơn với kiểu dài, ngắn, xoắn tít cò bợ hay xoăn như thể rêu tun lún phún... tùy ý. Thế nhưng chế độ tuyệt đối cấm cả đàn ông lẫn đàn bà nhuộm tóc. Lý do: Đó là hiện tượng hủ hóa đối với chủ nghĩa cộng sản bất diệt vốn “sáng chói hơn răng vàng.” Hơn thế nữa, kẻ thù có thể lợi dụng việc nhuộm tóc để ngụy trang mà lẻn vào “do thám các tổ chức của ta.”

Hiện dân chúng Bắc Hàn đã khởi sự lo lắng, tự hỏi nếu mai này Kim Jong-un thêm tuổi, có râu thì phe đàn ông sẽ sao đây sau khi có quyết định buộc nam giới phải để râu theo lãnh tụ. Đã tóc, nay râu thì trên, dưới phải giống nhau. Thế mới phiền, nếu ông nào lâm vào hoàn cảnh mà Tây phương gọi là “no hair” lại càng chết cửa tứ, sớm muộn gì cũng sẽ bị kết án là khinh thường chế độ, bêu xấu lãnh tụ. Thôi, thời gian rồi cũng sẽ trả lời những vấn nạn vừa kể.

Hoài Mỹ