“Chờ Trời” là tên một vở bi hài kịch, do kịch tác gia Samuel Beckett viết năm 1948 theo thể absurdism (bất kỳ lý), với hai vai Vladimir và Estragon – hai nhân vật này có thái độ không hợp lý là họ không làm gì cả, mà chỉ ngồi chờ trời.

“Bất Kỳ Lý” là một trào lưu sáng tác chủ trương xây dựng những câu chuyện, những vở kịch trong đó những nhân vật hành động không hợp lý – như chỉ ngồi đó chờ trời chẳng hạn. Tuy nhiên, ngoài đời chuyện “chờ trời” – mặc dù cũng vô cùng absurd (xuẩn động) – lại không phải là chuyện không xảy ra.
Điển hình là thái độ của Liên Hiệp Âu Châu – nhà đang cháy, nhưng vẫn “bình thản ngồi ‘chờ trời’” trong lúc Nga tiếp tục đẩy mạnh cuộc xâm lược Ukraine – một quốc gia thành viên của Liên Âu.
Tổng Thư ký Liên Âu, ông Anders Fogh Rasmussen, nói với phóng viên truyền thông về nguyên cớ khiến Liên Âu chưa bàn đến việc đặt thêm căn cứ không quân và hải quân trong vịnh Baltics để tăng cường phòng thủ vùng này trước nguy cơ bị Nga xâm lược, là họ chờ GODOT.
Liên Hiệp Âu Châu – còn gọi là NATO – nhất định không làm gì cả, trước khi GODOT đến giúp họ giải quyết mọi khó khăn.
Ngồi chờ trời, nhưng Rasmussen vẫn khẳng định, “việc tăng cường hải lực và không lực sẽ được thực hiện;” trả lời câu hỏi “chừng nào?” của phóng viên, Rasmussen nói “chưa biết, còn chờ GODOT”.
Giặc Nga đến nhà, đàn bà cũng đánh, nhưng NATO không đánh, họ ngồi chờ GODOT; thái độ không phản ứng của họ trước việc Nga chiếm Crimea – một phần đất của Ukraine – khuyến khích Nga tiến chiếm thêm 7 tỉnh khác của Ukraine – và Ukraine là một trong 28 nước hội viên NATO.
Rasmussen nói NATO cần bố trí không lực và hải lực để trấn an những nước vừa là hội viên NATO, vừa là lân quốc của Nga; ông không cho biết thời điểm nào ông thực hiện việc này, vì chỉ có GODOT mới biết. Ông ngồi chờ GODOT.
Trong vở kịch Waiting for Godot, trời (GODOT) là một vai không xuất hiện, nhưng thường xuyên được hai nhân vật duy nhất hiện diện trên sân khấu nhắc nhở; Vladimir bảo Estragon là anh cần chạy về nhà thăm con, vì anh nghe tiếng đứa trẻ gọi anh; Estragon hỏi, “Nếu GODOT đến trong lúc anh vắng mặt thì sao?” Vladimir ngẩn mặt ra, rồi tự hỏi, “Ừ nhỉ; rủi GODOT tới mà mình không có mặt thì sao?”
Trong chữ GODOT, có chữ GOD – Thượng Đế.
Có thể Rasmussen không quá xuẩn như hai nhân vật Vladimir và Estragon của kịch tác gia Becket; tối thiểu ông không chờ trời, ông đang chờ quyết định của Barack Obama, vì đối phó với cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, thế giới đang trông cậy vào ông khôi nguyên Nobel Hòa Bình – một thái độ cũng vô cùng ngố (absurd).
Chủ trương hòa bình, Obama không thích giải quyết chiến tranh bằng súng đạn và bằng tính mạng của binh sĩ; ông dùng vũ khí kinh tế, loại vũ khí đã giúp ông thắng Iran, nhưng đòn kinh tế trừng phạt Nga chiếm Crimea có vẻ còn quá nhẹ, khiến Nga chưa thấm đòn, mà lại say máu lủi vào toan thôn tính thêm 7 tỉnh miền Đông Ukraine.
Liên Âu ngồi chờ GODOT, trong lúc Obama ngồi nghiên cứu tình hình kinh tế Nga, vẻ mặt tỉnh bơ, như ông lang bắt mạch bệnh nhân để gia giảm, tăng thêm trần bì, bỏ bớt hải táo.
Ông đọc tài liệu nghiên cứu của những chuyên viên Nga, như bà giáo sư marketing Margarita Zobnina nhận xét về giới trí thức tiểu tư sản Nga đang rủ nhau xuất ngoại, và không có ý định trở về. Bà Zobnina nói mọi người hốt hoảng vì đồng ruble mất giá, và vợ chồng bà – ông chồng cũng là một giáo sư đại học – mở hộp trong ngân hàng để cất giấu một số Mỹ kim. Họ không gửi tiền vào trương mục tiết kiệm có lời, vì sác xuất tiền lời nhỏ hơn mức độ mất giá của đồng ruble.
World Bank ước lượng kinh tế Nga xuống đến gần 2%, và giới đầu tư đã rút 70 tỉ Mỹ kim ra khỏi thị trường Nga. Chỉ trong ngày thứ Ba 15 tháng Tư thị trường chứng khoán Nga đã mất 3% trị giá chứng khoàn.
Một cựu tổng trưởng tài chánh Nga – ông Aleksei Kudrin – nhận xét, “đó là cái giá chúng tôi phải trả cho chính sách bành trướng lãnh thổ”.
Tình trạng mất giá nghiêm trọng đến mức phải cần đến 49.54 rubles mới đổi được 1 đồng euro, và 35.82 rubles mới bằng 1 Mỹ kim.
Bà Marina Krasilnikova, giám đốc nghiên cứu về lợi tức và tiêu thụ của Levada Center, nhận định, “người Nga đang hoan hỉ với việc thôn tính Crimea, nhưng niềm lạc quan của họ sắp tắt trước thực tế thảm hại của sinh hoạt kinh tế”.
Một đòn kinh tế khác, tưởng như rất nhỏ nhưng đang gây xáo trộn lớn cho Nga là hai tổ chức tín dụng Visa và MasterCard rút ra khỏi thị trường Nga; các thương gia Nga chật vật đối phó với nạn CASH ONLY; mặc dù hai tổ chức tín dụng này đã nối liên hệ trở lại với SMP Bank của Nga hôm Chúa Nhật 4/13, nhưng khách hàng cũng đã rút đến 111 triệu Mỹ kim ra khỏi trương mục của họ.
Nga tung ra thẻ tín dụng PRO 100, nhưng thẻ này không được tín nhiệm của quần chúng tiêu thụ, và của giới doanh nhân Nga. Ông Andrey Nesterov, giám đốc ngành tín dụng của tổ chức Universal Electronic Card, nhận định, “trên bình diện kỹ thuật thì PRO 100 đã sẵn sàng cho thị trường sử dụng, nhưng tối thiểu cũng cần đến hai tháng nữa để hệ thống ngân hàng và thân chủ làm quen với PRO 100”.

Nga lúng túng trên thị trường, trong lúc trên chính trường và chiến trường Liên Âu, viên chức địa phương vẫn bận rộn ngồi chờ GODOT, nhưng có thể GODOT không bao giờ đến như Becket viết, vì Obama không phải là GODOT; ông sẽ không thiết lập quân cảng hay căn cứ không quân như Liên Âu mong đợi.
Ông không chủ trương chống cuộc xâm lược của Nga bằng vũ khí; do đó ông chỉ để Ngũ Giác Đài cấp cho phái đoàn cầu viện của Ukraine 300,000 khẩu phần đồ hộp của quân nhân, rất nhiều y dược, nhưng không giúp áo giáp, súng, đạn, mà chỉ giúp 1 tỉ Mỹ kim tiền Hoa Kỳ đứng bảo đảm cho Ukraine vay để tái thiết kinh tế.
Áp lực kinh tế của thế giới tạo ra cho sinh hoạt của Nga có vẻ đang làm ngừng đứng mưu đồ thôn tính thêm 7 tỉnh cực Đông Ukraine; Putin ngỏ ý hòa giải với chính phủ Ukraine, một chỉ dấu thành công của chiến thuật Obama “đánh bung túi tiền, đập nghiêng khạp gạo” đối phương.
Chào đời ngày mùng 4 tháng Tám 1961 tại Honolulu, Obama trẻ hơn Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam 1 tuổi; và năm nay -53 tuổi- ông đang đối phó với Mặt Trận Giải Phóng Miền Đông (Ukraine). Nói cách khác, ông đang đối diện với hình thức chiến tranh giải phóng mà ông thua kém đối thủ đủ 54 năm kinh nghiệm.
Nhưng Obama không đối phó với chiến tranh giải phóng bằng kinh nghiệm, mà đối phó bằng kiến thức.
Một bại tướng dưới tay ông -ông Mitt Romney- chỉ trích Obama, chậm chạp, không biết nắm bắt thời cơ, khiến Hoa Kỳ mất cơ hội lãnh đạo thế giới trong cuộc tranh chấp Ukraine. Nếu ông Romney đắc cử năm 2012, có thể GODOT đã đem oanh tạc cơ, đem hạm đội Hoa Kỳ, đến với NATO để tạo ra một cuộc chiến tranh đã không có lối thoát, mà lại còn chuyên chở hiểm họa trở thành chiến tranh nguyên tử.
Nhưng viên “sen đầm quốc tế” trừ gian, diệt ác, đã bị Obama chôn sống từ 6 năm nay; không những không lãnh đạo cuộc nổi dậy tại Libya, không can thiệp vào tình hình Ai Cập, mà Obama còn rút quân ra khỏi Iraq và A Phú Hãn.
Chắc chắn Obama không buông tay, không nhắm mắt bỏ mặc Ukraine chết ngộp trong móng vuốt của Nga – con gấu trắng Bắc Cực; nhưng cũng chắc chắn ông không thiết lập căn cứ quân sự trên bờ vịnh Baltic, vì ông hiểu là không thể có giải pháp quân sự tại Ukraine.
NATO sẽ tiếp tục chờ, chờ mòn, chờ mỏi, chờ cho đến lúc họ ý thức được là GOD không đến cứu họ, nếu họ không tự cứu; Obama không tấn công Nga để Nga thôi không thôn tính lãnh thổ Ukraine nữa; ông chỉ giúp Liên Âu và Ukraine trong những cố gắng của chính họ, chỉ tiếp tay với họ cô lập hóa Nga trên thương trường quốc tế.
Và lần này, nếu Obama cũng trói tay được Nga, như lần trước ông trói tay Iran, thì đã đến lúc ông nạp đơn xin license sáng chế ra chiến thuật “đánh bung túi tiền, đập nghiêng khạp gạo” của đối phương, chiến thuật vừa kiến hiệu lại vừa tiết kiệm máu.
Nguyễn đạt Thịnh