Ngày 30 tháng Tư, 2014 chính phủ lâm thời Ukraine tuyên bố họ không còn kiểm soát được miền Đông lãnh thổ Ukraine nữa; phản ứng của Mỹ và Liên Âu -hai thế lực đồng minh của Ukraine- như thế nào về thái độ đầu hàng trước khó khăn này, dù không được công bố, nhưng cũng dễ ước đoán: họ bảo Ukraine là họ không giúp Ukraine đối phó với quân nổi dậy được; vai trò đồng minh của Âu + Mỹ chỉ giới hạn vào việc đối phó với Nga, không cho 40,000 quân Nga đang chực sẵn trên biên giới Ukraine-Nga vượt biên giới vào “giải phóng” Ukraine.
Hai ngày hôm sau, thứ Sáu mùng 2 tháng Năm, tổng thống xử lý thường vụ Ukraine -ông Oleksandr V.Turchynov- ra lệnh cho quân đội Ukraine hành quân tái chiếm miền Đông với một lực lượng bộ binh được trực thăng võ trang yểm trợ.
Cuộc hành quân khai diễn trước khi mặt trời mọc, nhưng chỉ vài tiếng đồng hồ sau đó chuông nhà thờ tại các tỉnh miền Đông Ukraine vang dội gióng lên âm thanh báo động. Quân đội Ukraine tiến vào các thị trấn bị quân ly khai thân Nga chiếm giữ.
Giao tranh xẩy ra chớp nhoáng, lực lượng nổi dậy rút bỏ những công sở họ sử dụng làm căn cứ đồn trú; nhưng chiều hôm đó họ trở lại tấn công quân chính phủ.
“Lực lượng nhân dân,” gồm những công dân Ukraine gốc Nga -được chính phủ Nga đem cấy trên lãnh thổ Ukraine trong thời Ukraine còn là một quốc gia thành viên trong Liên Bang Sô Viết- dắt vợ con ra “đấu lý” với quân đội chính phủ.
Hoa Kỳ, Liên Âu và ngay cả chính phủ Ukraine có thể chưa nhận thức ra được là cuộc “chiến tranh giải phóng Ukraine” đang bắt đầu.
Quân đội Ukraine không được huấn luyện để đối phó với hình thức chiến tranh nổi dậy; một sĩ quan Ukraine nói với những người đến đấu lý với ông là “quân đội không chống lại nhân dân, chúng tôi đến đây chỉ để tái lập trật tự.”
Đám đông nhao nhao phản đối; họ hô to những khẩu hiệu “Quân đội Ukraine hãy ngưng tay đừng chống nhân dân Ukraine nữa; đừng gây nội chiến giữa người Ukraine”.
Không chỉ riêng người lính đang hành quân trên Đông Bộ lãnh thổ Ukraine hoang mang, không biết trả lời người Ukraine gốc Nga như thế nào, mà ngay cả viên chức chính phủ tại Kiev, hôm Chủ Nhật 5/4 cũng ngớ ngẩn tuyên bố “Ukraine đang xẩy ra nội chiến với quân ly khai thân Nga.” Trong lúc đó điện Cẩm Linh tuyên bố là họ đã nhận hàng ngàn lời thỉnh cầu của người Ukraine gốc Nga xin họ giúp đỡ.
Dư luận Hoa Kỳ cũng không sáng suốt hơn tí nào; tờ The New York Times phổ biến một đoạn video mang tựa đề A DIVIDED COUNTRY (Một Nước Xé Đôi) quay cảnh quân nhân Ukraine bị công dân Ukraine gốc Nga đấu lý, trì kéo không cho tiếp tục hành quân.
Phát ngôn viên của Tổng Thống Nga Putin, ông Dmitri S. Peskov tuyên bố quân đội Ukraine đang sử dụng những vũ khí tối tân trong cuộc hành quân trừng phạt nhân dân Ukraine, và cảnh cáo là Nga dành quyền can thiệp để bảo vệ cư dân Ukraine gốc Nga.
Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc, ông Vitaly I. Churkin, tuyên bố trong đạo quân “quốc gia cực đoan” của Ukraine có nhiều người nói tiếng Anh -ý ám chỉ người Mỹ. Ông chỉ trích thái độ “nước đôi” của Mỹ và Âu Châu, một mặt yêu cầu cựu tổng thống Ukraine Viktor F. Yanukovych (bị người Ukraine biểu tình lật đổ) giữ thái độ ôn hòa, mặt khác đốc thúc tân chính phủ Ukraine sử dụng quân đội đàn áp lực lượng nổi dậy.
Ông Yanukovych hiện “tị nạn” tại Nga đang được dựng lên làm lãnh tụ phe thân Nga tạo thế nội chiến giữa người Ukraine, che dấu bàn tay xâm lược của Nga.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc, bà Samantha Power, trả lời ông Churkin, chỉ trích Nga đang tung tin sai lầm; bà bênh vực cuộc hành quân của Ukraine tái chiếm Đông Bộ là tự chế và hợp lý.
Ngôn ngữ của hai vị đại sứ đại diện hai cường quốc đối nghịch trong cuộc khủng hoảng Ukraine cho thấy rõ trình độ được chuẩn bị kỹ lưỡng của ông Churkin, và thái độ bà Power quên bài học Hoa Kỳ thất trận tại Việt Nam, để sắp tái phạm cái sai lầm gọi quân đội Cộng Sản Việt Nam bằng hai danh từ NVA (North Vietnam Army-quân Việt Nam) và VC (quân Việt Cộng).
Nguyên văn câu phát biểu của bà Power là, “Nhân dân và chính phủ Ukraine thực hiện nỗ lực để tái chiếm một thành phố của họ tại vùng Đông Bộ nước họ. Việc làm này hợp lý và chừng mực; việc làm mà quốc gia nào cũng phải làm khi sự toàn vẹn của lãnh thổ bị đe dọa.”
Nữ phóng viên Sarah Rainsford, đài BBC News, tường thuật cuộc giao tranh tại Donetsk cũng vẽ lại cảnh tái diễn hoạt động của MTGPMN Việt Nam 60 năm trước. Rainsford viết, “Cuộc hành quân chống quân thân Nga vẫn tiếp tục; quân đội đã tái chiếm một đài truyền hình tại Kramatorsk. Tổng trưởng nội vụ Ukraine, ông Arsen Avakov, tuyên bố 'chúng tôi không ngưng cuộc hành quân vẫn tái chiếm lãnh thổ.’”
Rainsford nói cô được cư dân Kramatorsk cho biết nhiều cư dân thành phố này đang tham gia công cuộc chặn đứng xe thiết giáp bằng cách cản đường và đấu lý với kỵ binh Ukraine. Trong lúc thông cáo của bộ Quốc Phòng Ukraine cho biết hai binh sĩ thiệt mạng.
Phản ứng chính thức của Nga vẫn chỉ là tố giác, cảnh cáo chính phủ Ukraine đàn áp cư dân gốc Nga, trong lúc cán bộ “chiến tranh nhân dân” của họ đang có mặt để tạo ra và chỉ huy cuộc chiến tranh xâm lược trá hình thành nội chiến.
Trên Đông Bộ Ukraine, họ đang thực hiện chiến thuật tiêu thổ và khủng bố người Ukraine, như đốt những công ốc trước khi họ rút lui để tránh mũi dùi tấn công của quân đội Ukraine, và tấn công người Ukraine không theo họ.
Được cảnh giác bằng kinh nghiệm Hitler lấn chiếm các lân quốc 75 năm trước, Mỹ và Âu Châu ra mặt đối phó với việc Putin lấn chiếm Ukraine để không nuôi hậu họa Nga sẽ tiếp tục tóm thâu các nước bị Nga bắt gia nhập vào Liên Bang Sô Viết sau Thế Chiến Thứ Nhì.
Dấu hiệu mà Tổng Thống Obama đang chờ để leo thang trừng phạt kinh tế Nga, là Putin ra lệnh cho 40,000 quân Nga đóng gần biên giới Nga-Ukraine, vượt biên tiến vào bảo vệ lực lượng ly khai Ukraine.
Nhưng Putin không ngây thơ như vậy, nếu cần đưa quân Nga vào cuộc chiến tranh nổi dậy tại Ukraine, thì 40,000 người lính Nga sẽ thay đổi thường phục để trở thành lực lượng của MTGPM Đông.
Câu châm ngôn quân sự “tướng dại học kinh nghiệm cá nhân, tướng khôn học kinh nghiệm lịch sử” không ứng dụng với Tổng Tư Lệnh Obama được; năm 1973, khi Hoa Kỳ thất trận tại Việt Nam, cuốn gói bỏ chạy, cúp súng đạn viện trợ cho VNCH, ông mới 12 tuổi, không có một kinh nghiệm cá nhân nào để học.
Tuy nhiên, là một học giả, ông có thể học quân sử, nếu giới trí thức Hoa Kỳ viết đúng về lý do Mỹ thất trận tại Việt Nam; nhưng đến giờ này vẫn chưa thấy một tác giả nào tìm hiểu nguyên nhân cuộc thất trận đó.
Vị tổng thống Mỹ duy nhất nói về lý do này là ông George W. Bush; ông nói VNCH thất trận vì chiến sĩ VNCH không chịu đánh giặc. Ông không nói đến vai trò của Mỹ trước khi bước vào chiến cuộc Việt Nam, trong khi tham chiến với nửa triệu quân Mỹ và với chiến lược “không đánh Bắc Việt,” và trói tay quân đội VNCH sau khi tháo chạy.
Ông Obama có ý thức được là Putin không cần gửi quân vào Ukraine mới chiếm được Ukraine hay không, nếu ông không biết là cuộc chiến tranh “giải phóng” Ukraine đã bắt đầu thì chỉ một năm nữa thế liên minh Mỹ-Liên Âu cũng sẽ rạn nứt rồi tan rã vì đòn tuyên truyền của Nga.
Nguyễn đạt Thịnh
