Tin về chương trình du học nước ngoài bằng ngân sách nhà nước, Đề án 322, vừa bị dừng đang gây nhiều xôn xao và bất bình trong nước.
Những người đã vượt qua vòng xét hồ sơ, trúng tuyển học bổng 322 nhưng chưa kịp đi học nước ngoài vừa nhận được thông báo chính thức của Bộ Giáo dục Đào tạo (GD-ĐT) về việc tạm ngừng du học theo đề án này.

Nhiều người Việt hy vọng được đi du học nước ngoài bằng ngân sách nhà nước
Đề án 322 được Thủ tướng chính phủ phê duyệt từ năm 2000 về "Đào tạo cán bộ khoa học, kỹ thuật tại các cơ sở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước" và sau đó được tiếp nối và điều chỉnh bằng Đề án 356.

Tuy nhiên, hiện đang có những thông tin trái ngược quanh quyết định dừng chương trình.

Báo Dân Trí dẫn lời ông Nguyễn Xuân Vang, Cục trưởng Cục đào tạo với nước ngoài (Bộ Giáo dục – Đào tạo), cho biết: "Đề án không dừng mà chỉ dừng cử đi mới năm 2012.”

Ông Vang nói đã có một đề án mới, sẽ trình cho Chính phủ trong tháng Sáu, và cho hay sẽ tiếp tục đưa sinh viên đi học năm sau nếu đề án được phê duyệt.

Trả lời BBC Việt Ngữ, một Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học cũng khẳng định hiện Bộ GD-ĐT đang được chính phủ giao xây dựng một đề án mới thay thế.

Người này xác nhận nếu được đề án được duyệt thì những người đã trúng tuyển theo đề án 322 sẽ được giải quyết để có thể tiếp tục đi học.

Nhưng thông báo của Bộ GD-ĐT đã gây hoang mang và bức xúc cho nhiều người.

Nhiều ứng viên trúng tuyển chương trình này là những sinh viên giỏi ở các trường Đại học, thủ khoa trong các kỳ thi tuyển sinh hoặc những sinh viên được các giải thưởng nghiên cứu khoa học.

Được biết phần lớn các ứng viên này đã phải bảo lưu kết quả học tập ở các trường, đầu tư thời gian và tiền của trong thời gian một, hai năm qua, đặc biệt nhiều người từ các tỉnh còn phải ra Hà Nội ở, để học lấy chứng chỉ ngoại ngữ cần thiết theo đòi hỏi của Bộ.
trên tờ Giáo dục Việt Nam, sinh viên Đoàn Thị Vĩnh Hạnh, từ Quảng Trị ra Hà Nội học ngoại ngữ chờ ngày đi nước ngoài, bức xúc.

Cô nói: “Em thật sự bị sốc, bức xúc, thất vọng và thấy xấu hổ với bố mẹ, bạn bè.”

Cách giải quyết cho năm nay của Bộ dường như khiến dư luận không hài lòng.

Cục trưởng Nguyễn Xuân Vang cho biết đang tạo điều kiện để người trúng tuyển chuyển đổi cơ hội đi học ở nước ngoài theo hai hướng.

Đó là đăng ký chuyển sang chương trình học bổng Hiệp định, học bổng nước ngoài cấp cho năm học 2012 - 2013 cho phù hợp với nguyện vọng.

Còn với ứng viên đi học tiến sĩ hoặc ứng viên thạc sĩ có văn bản của cơ sở đào tạo nước ngoài đồng ý tiếp nhận đào tạo thẳng chương trình tiến sĩ thì sẽ đăng ký sang học bổng Đề án 911 đi học chương trình tiến sĩ bằng ngân sách nhà nước năm 2012-2013.

Nhưng nhiều người lo ngại họ sẽ phải chuyển sang nước khác trái nguyện vọng, cho dù vẫn có thể đi nước ngoài.

Bất cập

Nhân việc đề án 322 bị dừng, một số người cũng lên tiếng về cách thức quản lý của Bộ GD-ĐT.

Phó Giáo sư Văn Như Cương, từ Hà Nội, đặt câu hỏi: "Tại sao bảo rằng Đề án 322 đủ người rồi mà Bộ vẫn cứ báo đến các trường? Số lượng đáng lẽ phải chốt và kiểm soát được từ lâu rồi mới đúng chứ?”
“Tôi lấy làm lạ và không thể hiểu được cách thức quản lý thế nào mà đến nỗi quân số đủ rồi mà lại không biết,” ông Cương nói.

Được biết đến hết năm 2010 đã có 4.590 người từ gần 300 cơ quan, trong đó có gần 3.000 cán bộ, giảng viên từ hơn 200 cơ sở đào tạo và viện nghiên cứu, đã được cử đi nước ngoài đào tạo theo Đề án 322.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, ông Bùi Văn Ga, thừa nhận hiện chưa có cơ chế ưu đãi thu hút người sử dụng và tuyển dụng lưu học sinh sau khi học trở về.

Và đó cũng là điều ông Phạm Sỹ Tiến, người đầu tiên nhận trọng trách điều hành đề án 322, lặp lại với lập luận rằng đề án có tốt nhưng đầu ra chưa tốt thì cũng không có hiệu quả cao.

Ông Tiến nói: “Điều đáng buồn nhất của đề án là người học được nhà nước đầu tư rất tốt, nhưng sau khi về nước không phát huy được năng lực của mình, không có môi trường để phát triển nghiên cứu tiếp.”
Source: BBC