Báo chí Việt Nam ngày càng 'sexy hóa'?
Đang có một loạt tiếng nói lo ngại báo chí Việt Nam ngày càng trở nên 'lá cải' mà lờ đi những bức xúc trong đời sống xã hội hiện nay.

Việt Nam có hàng trăm tờ báo, nhưng nhiều người lo ngại về chất lượng báo in và báo mạng hiện nay
Đặc biệt, các nhà bình luận chỉ trích việc ngày càng nhiều tờ báo và trang mạng tìm cách câu khách bằng việc khai thác yếu tố tình dục.

Trong một chuyên đề đặc biệt, tờ Thể thao - Văn hóa đặt câu hỏi cho nhiều nhân vật có tiếng trong nước quanh sự "hở hang" của báo chí hiện nay.

Bà Nguyễn Thế Thanh, từng là Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thông tin TP. HCM, nói: "Các hình ảnh kiểu playboy thế này xuất bản trước đây mấy năm thì có mà phạt tiền không kịp đếm, có khi người phụ trách báo còn bị kỷ luật nữa ấy chứ."

Cũng trên tờ báo này, đạo diễn điện ảnh Lê Hoàng lo ngại về sự nhập nhèm - cả báo tự nhận "nghiêm túc" lẫn "lá cải" đều mạnh tay khai thác yếu tố tình dục.

"Đáng ra những tờ báo, những trang mạng đứng đắn thì phải rất đứng đắn còn những tờ lá cải thì cứ để cho họ lá cải vì có ngăn cũng khó ngăn được."

"Sau khi khoanh vùng như thế mới có thể giáo dục lớp trẻ một cách cụ thể, cho họ biết đâu là những giới hạn mà họ sẽ vượt qua và đâu là rào cản về đạo đức," vị đạo diễn nhận xét.

Đạo đức báo chí
Nhiều người đi xa hơn, cho rằng truyền thông đang bỏ quên trách nhiệm xã hội khi mà hiện trạng đạo đức ở Việt Nam bị nhiều người xem là ngày càng tụt dốc.

Hồi đầu năm nay, trang mạng lacai.org được một người giấu tên lập ra, chuyên điểm những tin có thể xem là "nhảm" nhưng được khai thác mạnh trên báo trong nước hiện nay.

Trả lời BBC, người quản lý trang này nói mục đích của trang web là "thay đổi nhận thức của người đọc báo về chất lượng và mục đích của báo chí."

Người quản lý trang này hy vọng truyền thông trong nước "tập trung hơn về những vấn đề cốt lõi (chính trị, xã hội, văn hóa lành mạnh) và cần coi trọng đạo đức báo chí."

Nhiều người làm báo dường như đang buồn cho nghề của mình, như thể hiện qua một bài châm biếm của tác giả Quỳnh Tun trên báo Phụ Nữ TP. HCM.
"Thôi thì, bao nhiêu ảo vọng về “quyền lực thứ 4”- như trong trường các thầy cô (không bao giờ làm báo) dạy mình, giờ quyết xếp lại. Mình đi trồng cải cho lành!" nhà báo này tự diễu.

Trong khi đó, ở một bài viết gây chú ý tuần này có tựa "Sexy tất cả, trừ lòng yêu nước!", nhà văn Thùy Linh nhận xét cay đắng rằng báo chí trong nước hiện có thể "phơi bày tất cả, trừ sự thật".

Tác giả viết: "Nếu có cô gái đẹp nào đã dám khỏa thân vì môi trường (hay vì gì gì đó) thì xin hãy một lần sexy lòng yêu nước để người dân được một lần ngưỡng mộ?"

"Xin tất cả mọi người hãy sexy lòng yêu nước và sự tử tế, còn những gì thuộc về riêng tư xin hãy kín đáo, lựa lời…"

"Đừng để các bạn trẻ chỉ thấy sự phồn hoa, phù phiếm mà quên đi hơi thở nặng nhọc của người dân và đời sống nghèo nàn, cực khổ của bao kiếp người đang vật lộn mưu sinh, trong đó có thể là cha mẹ họ," nhà văn Thùy Linh viết.

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo lại phân biệt hiện nay có hai làng báo: "'Làm báo nói láo ăn tiền' và 'làm báo nói thật ăn đòn' nghe thật chua xót, nhưng đó lại cũng là một sự thật song hành đang hiện diện."

Ý ông muốn nhắc đến sự lớn mạnh của những "nhà báo - blogger" trong nước, mà theo ông là "lực lượng tự phát có thể làm thay đổi sự già nua của báo chí quan phương".

Chính lực lượng này đã tường thuật khá đầy đủ các sự kiện chính trị lớn, ví dụ các cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở Việt Nam mới đây, trong khi hầu hết báo chí chính thức đều im lặng hay viết sơ sài.

Một số ý kiến gửi về Diễn đàn BBC liên quan đến chủ đề tranh chấp biển đảo và quan hệ Việt - Trung:

Hạnh, Hà Nội:

Chúng tôi buồn với nhiều tờ báo mạng: nào là cô A lộ hàng, anh B khoe cơ bắp, cô B ngực khủng...những điều đó đang" kích dục" cả XH chưa đủ kỹ năng, đủ sức để đề phòng, những đứa trẻ tưởng đó là điều chính thống, chúng ăn nói xô bồ, nhìn người phụ nữ chỉ bấy nhiêu thôi. Tất cả những điều đó xuất phát từ việc nghèo tri thức của các nhà báo. Sự thiếu tự do báo chí, các nhà báo thấy mình không cần cố gắng. Nói suy nghĩ thật của mình bị cấm, moi móc người khác, công khai nói bẩn thì được phép.
Source: BBC

Làm báo thời thổ tả
- Liệu bài có được đăng không?

- Không biết… nhưng hy vọng là ổn. Anh TBT đã bảo là “có gì sẽ trao đổi với phóng viên trực tiếp trong ngày hôm nay”. Tinh thần chỉ là sửa bớt những chỗ quá cụ thể, còn thì sẽ đăng và phải đăng.

- Ái chà chà. Thế cơ à?

- Vì ảnh bảo, có những lúc, nếu chúng ta không nói, sẽ là có tội. Sau này về già, còn mặt mũi nào nhìn con cháu mà chém gió: “Ngày xưa ông làm báo thế đấy!”.

- Quá chuẩn! Thế mới là TBT chứ! Sao anh “tổng” nhà tôi không được như thế?

- Há há, lêu lêu…

- Sướng nhỉ? Đang nghĩ là nếu bài được đăng, bà con bên Văn Giang sẽ mừng lắm đây. Nhớ mua lấy mấy chục tờ mang về biếu bà con.

- Ấy, đừng vội mừng sớm… Nói thế chứ vẫn lo lắm. Đã đăng đâu, mới là “sẽ đăng” thôi. Mà đưa một bài lên, bị thổi còi ngay chẳng hạn, là xong…

*
“Ngày xưa ông làm báo thế đấy!”.

Mô típ “chúng ta nói gì với con cháu chúng ta” hẳn là đã được sử dụng nhiều trong văn học, sách báo, phim ảnh. Như nhà văn Phan Tứ (1930-1995) viết trong tiểu thuyết nổi tiếng “Mẫn và tôi” về tình yêu thời chiến tranh: “Bầy cháu nội ngoại sẽ nghe tôi kể: “Ông gặp bà giữa hồi núi sụp rầm rầm, nước dâng như chưa hề ghi trong sử sách…”. Chúng cười khì, tưởng tôi mượn chuyện thời vua Hùng. (…) Đành vậy, lớn lên chúng sẽ biết, sẽ nhớ. Tôi phải giúp chúng nhớ. Đừng để những bông hoa mai sau tự rứt mình ra khỏi cây vì không muốn dính dáng với bầy rễ cắm vào bùn”.

“Đánh Chu Lai, chắc Mẫn lại kẹp cácbin đưa các anh đặc công lội trắng đêm trên cát và đời nào em tôi chịu vắng bóng trong đợt pháo hoa cuối cùng. Tôi chia lửa cho Mẫn là phải, riêng tây gì đâu. Phải không em, Mẫn, dù anh đi khắp chân trời góc biển, mỗi lần ra trận chúng mình lại gặp nhau; có phải lúc này em đang quấn quít bên anh, em gần đến nỗi anh chỉ đẩy ngón tay đặt nên tim là nghe ngay tiếng người thương rủ rỉ trong tai, kể rằng quê ta thắng Mỹ rất ngon, và hai đứa mình là bông bạc vẫy hai ngón giữa dòng?”.

Nghe nhà văn viết những dòng thủ thỉ, thấy tình yêu của hai nhân vật chính – Mẫn và Thiêm – sao mà đẹp đến lý tưởng. Đúng là cuốn tiểu thuyết “một thời khuấy động hàng triệu con tim”, cũng chẳng khác gì “những nhạc phẩm lừng danh của Trịnh Công Sơn”, “đầy phẫn nộ, khát khao cho một niềm hy vọng chung của cả dân tộc”… (*)

Lũ nhà báo bây giờ sau này kể lại cho con cháu nghe chuyện làm báo của mình thời nay, sợ rằng không được đẹp như thế. Nó thảm hại hơn nhiều, lố bịch hơn nhiều, hèn nhát hơn nhiều…

*
Nó là câu chuyện của những nhà báo hễ xuất hiện ở điểm nóng nào là chỉ đi cùng “lực lượng chức năng”, áo nhiều túi, máy ảnh trước ngực, vẻ mặt nghiêm trọng. Cũng là câu chuyện của những phóng viên về Văn Giang lúc xế chiều để chứng kiến một cánh đồng tung tóe, cây cối đổ nát nghiêng ngửa. Dân quê thấy người lạ vào, chẳng ai buồn ngẩng lên, vẫn cắm cúi đào bới, nhặt nhạnh, xúc, đổ đất… Nhưng đến khi thấy “người lạ” lúi húi lấy máy ghi âm, sổ và bút ra, thì họ vây lấy thẫn thờ: “Sao đến giờ nhà báo mới về? Mất rồi. Mất hết rồi!”.

Rồi họ nhất định kéo nhà báo vào nhà, để họ pha trà, mời nước, và nghe họ kể lể chuyện “mất hết rồi”. Hàng xóm lục tục kéo đến, người nào cũng phải xán lại, nhìn, chạm tay vào áo khách một cái, khẩn khoản: “Nếu nhà báo giúp được chúng tôi đòi lại được đất, thì chúng tôi mang ơn nhà báo suốt đời”. Màn đêm buông xuống, trai tráng trong làng rầm rập đưa xe máy hộ tống nhà báo về. Người dân nông thôn bao giờ cũng là vậy, họ có thể khôn ngoan hay thực dụng, nhưng vẫn có cái hồn hậu chất phác – nên không để ý thấy nhà báo đang cúi gằm mặt, lủi thủi rời khỏi hiện trường.

Và từ ấy, ngày nào họ cũng ngong ngóng ra bưu điện huyện, chờ xem có báo nào đưa tin, viết bài “về xã mình” không. Những mảnh báo hiếm hoi nhắc đến vụ việc của làng họ được photocopy ra hàng chục bản, và truyền tay nhau nhiều quá, đã nát ra rồi…

*
Họ không nhìn thấy cảnh nhà báo phóng xe máy rời làng, đầu cúi gằm. Họ cũng không biết đến chuyện, có những lần, nhà báo về làng khi trời vẫn còn chưa tối. Trên đường đi, dưới ánh hoàng hôn, cây lá trong vùng vẫn xanh biếc như thế, triền đê vẫn mườn mượt cỏ, gió vẫn lồng lộng, và nhà báo dở hơi bỗng nghĩ tới lời thề của danh tướng Trần Quốc Tuấn thời xưa: “Chuyến này không phá xong giặc Nguyên, quyết không về bến sông này nữa”. Thì chúng cháu cũng vậy, Hưng Đạo Đại Vương ơi! Chúng cháu cũng muốn đứng trên đê, nhìn xuống cánh đồng xanh mượt mà thề: “Chuyến này không đăng được bài, quyết không về chốn này nữa”. Nhưng nói vậy thôi, chúng cháu sao dám gở miệng như thế – vì chúng cháu hiểu, sẽ còn nhiều, rất nhiều những vụ cưỡng chế đất đai, những bạo lực, đổ máu, hận thù, bất mãn… mà nếu còn nghĩ tới chuyện làm báo thì còn phải chứng kiến, và viết. Không ở đây thì cũng ở nơi khác mà thôi.

Những người dân quê chất phác. Họ chẳng biết gì tới sự căng thẳng của ban biên tập, nỗi dằn vặt của phóng viên. Họ cũng chẳng biết đến Internet, cùng những cuộc cãi vã xô xát trên đó, bảo rằng họ tham lam, đã nhận tiền rồi nay thấy ít nên lại đòi tăng, rằng họ bất mãn nên bị bọn phản động lợi dụng, rằng cưỡng chế đất đai là việc không thể tránh khỏi trên con đường phát triển của Việt Nam (chuyển đổi cơ cấu sản xuất từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, tóm lại là “công nghiệp hóa, hiện đại hóa”).

Họ càng không biết tới Hiến pháp, tới bài toán phát triển kinh tế của đất nước – toàn những thứ vĩ mô đến thế. Họ chỉ biết vào cái buổi sáng hôm ấy, hàng chục xe cam nhông, xe tải chở lính, đã “bò như cua” vào thôn làng họ, và , họ bị xô đẩy, dồn ra ngoài cái mảnh đất cho đến rạng sáng vẫn còn là của họ trong tiếng loa oang oang nhắc nhở: “Không phận sự miễn vào”. Không chống lại được thì họ cự lại, phản ứng, họ chửi, khóc, ngồi bệt, rồi lăn cả ra đấy, uất ức như những đứa trẻ bị cướp đồ ăn.

Lúc ấy, ai còn dám lý luận với họ về những vấn đề cao siêu, ví dụ, về sự cần thiết phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất?

Nhưng nếu đặt câu hỏi ngược lại, rằng giả sử cuộc cưỡng chế diễn ra căng thẳng và khốc liệt, rồi một nhân viên công vụ bị đánh trọng thương, máu me be bét, lực lượng cưỡng chế buộc phải rút lui trong thất bại, thì có ai vui mừng hả hê với chiến thắng của “phe nhân dân” không? Câu trả lời, với những người làm báo nghiêm túc, sẽ là không. Đơn giản bởi vì người ta ai cũng xương cũng thịt. Ai cũng là tinh cha huyết mẹ mà thành.

Báo chí không thể ủng hộ, cổ vũ bạo lực dưới bất kỳ hình thức nào. Một điều mà các nhân viên an ninh “ít chữ” rất hay muốn làm rõ là “Anh/chị viết bài vì động cơ gì?”. Họ không hiểu rằng với nhà báo, sự thật là tối thượng, và nếu có thể gọi đấy là “động cơ”, thì nhà báo chỉ có động cơ duy nhất là phản ánh sự thật. Đôi khi, một nhà báo viết hết, phản ánh hết – đúng 100% – những gì một bên đưa ra (ý kiến, bằng chứng…), mà vẫn là không chấp nhận được. Bởi vì như vậy là không đủ khách quan, công bằng: Mọi bên đều phải có cơ hội thể hiện quan điểm như nhau.

Nếu dân sai thì ngay cả có bị dí súng vào đầu bắt viết “vu vạ” cho công an, người làm báo cũng không viết. (Ở đây, phải giới hạn là không phải tất cả các nhà báo đều như nhau, ngoài ra, nhiều khi họ không viết xấu về chính quyền không phải vì tôn trọng sự thật khách quan, mà là vì không đủ bằng chứng, hoặc vì sợ bị trừng trị). Ngược lại, nếu chính quyền sai thì dù có cố đến đâu cũng khó lòng bênh nổi.

Ai đó đã nói về “chiến dịch” đưa tin của báo chí trong và sau các vụ Tiên Lãng, Văn Giang như sau: “Một cuộc vật lộn để được nói sự thật”. Thực tế còn hơn thế nữa: Một cuộc vật lộn để được biết sự thật, để được viết sự thật, và để được khách quan (tất nhiên cũng chỉ dám mong ở mức độ tương đối). Thế mà, cho đến giờ, cái đích ấy vẫn chưa đạt được.

*
37 năm sau ngày thống nhất đất nước. Hơn nửa thế kỷ sau cải cách ruộng đất. 67 năm sau ngày thành lập nước. Sáu thế kỷ sau thời kỳ tích lũy tư bản nguyên thủy ở phương Tây. Bước vào thời đại toàn cầu hóa, hội nhập, ở Việt Nam, vẫn còn diễn ra những cuộc cưỡng chế đất đai nhốn nháo, tiếng la hét chửi bới của dân lẫn trong khói hơi cay và tiếng oàng oàng chói tai của “quả nổ nghiệp vụ”.

Tệ hơn nữa là chuyện ấy lại diễn ra cùng với đây đó những mệnh lệnh (miệng) yêu cầu báo chí “hạn chế đưa tin”, và những cuộc tranh cãi ầm ĩ, đầy ngụy biện, trên mạng, về quan tham, dân gian và bọn báo chí lề phải, blogger lề trái ngu dốt, phản động.

“Ngày xưa ông làm báo thế đấy”.
Source: Nhịp Cầu Thế Giới