Blogger Điếu Cày tuyên bố tiếp tục đấu tranh cho tự do dân chủ tại VN


Phóng viên Nam Nguyên phỏng vấn blogger Điếu Cày qua Skype chiều 27/10/2014

Một tuần sau khi tới Los Angeles, Tiểu bang California Hoa Kỳ, tù nhân lương tâm Điếu Cày Nguyễn Văn Hải đã dành cho Đài ACTD cuộc phỏng vấn đặc biệt. Xin nhắc lại ông Điếu Cày Nguyễn Văn Hải được Chính quyền Hà Nội phóng thích hôm 20/10/2014 vừa qua và bị đưa thẳng ra phi trường buộc rời khỏi Việt Nam.

Đấu tranh bằng truyền thông

Nam Nguyên: Kính chào ông Điếu Cày Nguyễn Văn Hải. Hôm nay được 1 tuần từ khi ông được trả tự do và đến Mỹ. Hầu hết những người bất đồng chính kiến khi buộc rời VN ra nước ngoài cư trú đều có mối ưu tư là sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp tục con đường mà mình đã chọn khi ở Việt Nam. Kế hoạch sắp tới của ông như thế nào?
Blogger Điếu Cày: Thưa anh Nam Nguyên và kính thưa toàn thể thính giả, thực tế thì tôi đã bị tách khỏi môi trường đấu tranh ở trong nước 6 năm, 6 tháng, 2 ngày rồi. Vì vậy, bây giờ nói tôi bị tách khỏi môi trường đấu tranh ở trong nước thì cũng không được chính xác lắm. Còn đi ra nước ngoài như thế này, khi phải thay đổi môi trường sống, môi trường đấu tranh thì cũng cần có thời gian để hội nhập vào. Tôi nghĩ rằng tôi cũng có thể hội nhập sớm hơn.

Nam Nguyên: Thưa ông, tiếng nói của một người trong tư thế lưu vong sẽ khó có tác động mạnh mẽ như khi họ còn ở trong nước. Điều này chính quyền VN biết rõ, nên muốn đẩy tù nhân lương tâm ra khỏi nước nếu phải trả tự do cho họ. Blogger Điếu Cày sẽ có phương thức mới để đấu tranh, ông có thể tiết lộ đôi chút?
Blogger Điếu Cày: Cũng có một vài người hỏi tôi vấn đề này nhưng tôi cũng chỉ xin chia sẻ như sau:

Bởi vì chúng tôi hoạt động tự do báo chí trên internet mà trên internet thì không có khoảng cách. Còn khi đấu tranh ở trong nước, chúng tôi có tham gia đấu tranh xuống đường biểu tình chống Trung Quốc hoặc là tẩy chay Olympic Bắc Kinh. Trong những cuộc biểu tình đó, câu lạc bộ nhà báo tự do đã nhận vai trò đi đầu, dẫn dắt. Thế nhưng khi anh em chúng tôi bị đàn áp, bị bắt thì những cuộc biểu tình vẫn tiếp tục xảy ra. Và những cuộc biểu tình sau thì lại càng đông hơn những cuộc biểu tình trước. Như vậy, chúng tôi ngoài việc thắp lửa ban đầu thì không nhất thiết chúng tôi phải có mặt trong những cuộc biểu tình đó mà chúng tôi vẫn cứ giúp được anh em, vẫn cứ giúp được đồng bào, vẫn cứ giúp được phong trào. Đồng thời cũng đã khơi dậy chiến dịch biểu tình chống Trung Quốc. Ra ngoài hải ngoại, làm việc trên internet thì không có khoảng cách, tôi cũng không nghĩ rằng tôi bị tách khỏi xã hội Việt Nam thì tôi sẽ không hoạt động, không đấu tranh được.
Nam Nguyên: Vâng, như vậy sẽ có kế hoạch là ông Điếu Cày trở lại câu lạc bộ báo chí tự do mà ông là một trong những người sáng lập?

Blogger Điếu Cày: Thật ra, ngay sau khi rời khỏi sân bay về đến nhà thì từ ngày hôm đó đến hôm nay chúng tôi đã thực hiện những việc đó là kết nối. Đến hôm nay, chúng tôi đã một nhóm ở đây rồi. Anh em từ Canada sang cũng đã có một nhóm ở đây. Do vậy những chương trình sắp tới tôi đang thảo luận, bàn bạc để tiếp tục làm việc. Tôi là người của hành động nên từ hôm đó đến nay, mặc dù là chưa được khỏe để tiếp xúc với anh em bên truyền thông nhưng chúng tôi đã thực hiện những việc kết nối anh em trong và ngoài nước rồi.

Nam Nguyên: Thưa có phải điều đó là điều ông Điếu Cày hơn hẳn những nhà tranh đấu khác khi họ bị đi lưu vong không ? Đó là sự kết nối không những trong nước mà cả ngoài nước nữa. Và cũng nhờ thời đại internet phát triển mạnh nên đó là một thế mạnh phải không, thưa ông?

Blogger Điếu Cày: Vâng, tôi rất tâm đắc với cuốn “Thế Giới Phẳng” và cũng rất tâm đắc với cuốn “ Sống Sao Trong Thời Đại Số”. Vì vậy những việc chúng tôi làm, chúng tôi thấy có mình ở trong đó. Chúng tôi cũng học được nhiều điều ở trong đó. Và chúng tôi sẽ tiếp tục ứng dụng nó. Bởi vì trong thế giới phẳng này, trong kỷ nguyên của toàn cầu hóa và hội nhập, hợp tác và phát triển này thì việc liên lạc, việc đi lại cũng không phải là khó khăn như trước. Do vậy, ở hải ngoại này tôi vẫn cứ làm việc hiệu quả được như thường.

Nếu đem tôi mà so sánh với những người khác thì tôi nghĩ cũng không nên vì tôi mới sang, tôi cũng rất tôn trọng các anh em khác. Mỗi người có một sự lựa chọn riêng của mình. Trong những phong trào cũng thế thôi. Việc lựa chọn là việc của mỗi người. Mỗi người có thể tham gia với một cấp độ khác nhau. Vì thế tôi xin không bình luận về việc so sánh giữa tôi và những người khác.

Nam Nguyên: Thưa ông, một số ý kiến ở VN cho rằng, còn cộng sản thì không thể có dân chủ nhân quyền, nhưng thay cộng sản thì nhất nhất phải tránh được các hình thức độc tài khác. Ý kiến của blogger Điếu Cày là như thế nào?
Blogger Điếu Cày: Tôi thấy những giá trị của dân chủ là tôn trọng quyền tự do biểu đạt, tự do ngôn luận. Tôi cũng quan niệm rằng một đảng chính trị thể hiện ý nguyện của người dân. Nếu mà một nhóm này thể hiện được ý nguyện mà nhóm khác cũng có thể thể hiện được ý nguyện của riêng mình. Trong một xã hội mà một nhóm khi nó đủ mạnh mà nó còn tước đoạt đi cái quyền được cất lên tiếng nói, cái quyền được biểu đạt ý nguyện của những nhóm khác thì cái nhóm đó trở thành độc tài và trở thành nguy hiểm cho xã hội. Tất nhiên, những xã hội đó không thể có dân chủ được.

Lá bài của chính quyền VN?

Nam Nguyên: Chính quyền Việt Nam dùng tù nhân lương tâm để trao đổi một số quyền lợi với nước ngoài mà trường hợp điễn hình cũng là trường hợp của Điếu Cày. Việt Nam không thực tâm cải thiện nhân quyền, dân chủ. Lá bài này được sử dụng nhiều lần, theo ông phải làm gì để hóa giải vấn đề đó để nó không xảy ra nữa và phải thực sự thay đổi nhân quyền?

Blogger Điếu Cày: Đó là câu chuyện truyền thông chúng ta cần phải làm. Với những người đấu tranh dân chủ như chúng ta thì việc cất lên tiếng nói thay cho những người tù mà đã bị bắt vào trong đó là điều rất quan trọng. Chính nhờ truyền thông chúng ta loan tin rộng rãi, đấu tranh mạnh mẽ thì sẽ đưa được tiếng nói của những người tù đến được với những tổ chức quốc tế mà khiến họ phải lưu tâm, khiến họ cũng phải góp tay đấu tranh để yêu cầu những chính quyền độc tài phải thả người của chúng ta ra.

Nam Nguyên: Theo các tin ghi nhận, bạn bè trong nước hy vọng ông không bỏ cuộc, nhưng tranh đấu ở hải ngoại thường phải dựa vào một tổ chức nào đó, chứ tranh đấu đơn độc thì không có kết quả. Ông nhận định gì?

Blogger Điếu Cày: Tôi nghĩ anh em nói cũng có phần đúng. Tuy nhiên điều đó tùy vào mỗi nhóm và mỗi công việc của mỗi người làm. Chúng tôi làm việc trên truyền thông, vì vậy, vì vậy chúng tôi sẽ thành lập nhóm chuyên làm về truyền thông. Chúng tôi không vào một nhóm nào nhưng lại ủng hộ tất cả các nhóm có thể cất lên tiếng nói giùm các nhóm. Tôi nghĩ mỗi một tổ chức nào cũng cần có truyền thông. Nếu những tổ chức nào cần hỗ trợ về truyền thông thì chúng tôi đều có thể giúp đỡ được.
Do vậy, tuy chúng tôi không thuộc về một nhóm nào nhưng lại giúp đỡ tất cả các nhóm bởi vì với một tổ chức chính trị thì truyền thông là quyền lực số một. Còn khi nó đã thành một nhà nước, có công an, có quân đội, có chính quyền nó mới xuống quyền lực thứ tư. Cho nên chúng tôi sẽ bắt đầu bằng truyền thông và chúng tôi sẽ dùng truyền thông để khích lệ, để hỗ trợ các phong trào đấu tranh dân chủ, các tổ chức hoạt động đấu tranh dân chủ, để đòi tự do, dân chủ cho nhân dân Việt Nam. Chúng tôi sẵn sàng sử dụng truyền thông để hỗ trợ bất kỳ nhóm nào mà có mục đích là đấu tranh đem lại dân chủ và tự do cho nhân dân Việt Nam, đem lại lợi ích của Tổ quốc, của dân tộc, đòi hỏi sự toàn vẹn lãnh thổ thì chúng tôi đều ủng hộ cả.

Nam Nguyên: Thưa blogger Điếu Cày, ông là tù nhân lương tâm được người Việt hải ngoại tiếp đón ân cần nhất, khác với thái độ dè dặt trước đây với nhiều nhân vật khác. Ông cảm nhận gì về điều này. (Hải ngoại đã cảm thông hơn?)
Blogger Điếu Cày: Hôm nay, được anh phỏng vấn thì tôi cũng nhờ anh chuyển đến đồng bào hải ngoại đã ra sân bay đón tôi là tôi rất xúc động, rất cảm động với tình cảm chân thành của bà con đối với tôi. Đó là niềm hạnh phúc của tôi. Còn cái việc bây giờ bà con có cái nhìn khác đối với những người trong nước ra bên ngoài đấu tranh như thế này thì một phần chúng ta cũng phải thấy rằng đó là do truyền thông. Trước đây, khi truyền thông bất cân xứng thì sự thông hiểu lẫn nhau giữa bên trong và bên ngoài có sự khác biệt. Thế nhưng khi truyền thông đã được thông thương nhiều chiều và đã có sự cân bằng thì sự thông hiểu giữa bên trong và bên ngoài đến với nhau dễ hơn, cảm thông với nhau nhiều hơn. Từ đó, làm cho thái độ thay đôỉ chân thành khác hơn. Chúng ta đều là người Việt Nam cả, đều máu đỏ da vàng. Tất cả những điều chúng ta làm, nếu vì lợi ích chung của dân tộc, của tổ quốc thì chúng ta không ai đi ngược lại những lợi ích, những quyền lợi của tổ quốc, của dân tộc. Chúng ta tin rằng chúng ta làm đúng và chúng ta không phải lo lắng về cái điều đó.

Chính vì thế mà bên trong, bên ngoài có hiểu nhau được hay không, tôi mong muốn rằng truyền thông phải mạnh mẽ lên. Bởi vì ở trong nước khi truyền thông nằm hết ở trong tay giai cấp thống trị và họ sử dụng toàn bộ hệ thống truyền thông đó để chi phối dư luận xã hội, phục vụ cho mục đích cai trị của mình. Rất nhiều người ở trong nước sẽ còn hiểu sai lầm về người ở ngoài nước. Người ở ngoài nước thì lại không đủ thông tin để hiểu về người trong nước thì cũng có thể hiểu sai về vấn đề đó. Vì vậy chúng ta làm truyền thông, chúng ta phải đẩy mạnh quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận ở trong nước lên. Và chính bằng sự cân bằng truyền thông, chúng ta có được sự thông hiểu. Từ đó mới mang đến được sự đoàn kết và sức mạnh cho dân tộc Việt Nam.

Nam Nguyên: Xin cảm ơn blogger Điếu Cày. Thay mặt ban Việt ngữ đài Á châu Tự do xin chân thành cảm ơn và xin chúc blogger đầy đủ sức khỏe và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống mới cũng như cuộc tranh đấu mới từ hải ngoại.

Blogger Điếu Cày: Vâng, xin cảm ơn anh. Tôi xin gởi lời cảm ơn quý khán thính giả của chương trình và xin chúc bà con cộng đồng Việt Nam tại hải ngoại được mạnh khỏe và làm ăn phát đạt.
Theo RFA

Điếu Cày: 'Tôi phải chỉ rõ ra những khuyết tật của xã hội Việt Nam'

Blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải trả lời phỏng vấn qua Skype với Trà Mi của Ban Việt ngữ VOA.

Blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, người vừa được trả tự do và buộc sang Mỹ tị nạn hôm 21/10 vừa qua sau 6 năm rưỡi ngồi tù với bản án 12 năm về tội danh ‘tuyên truyền chống nhà nước’ vì các hoạt động chống Trung Quốc và cổ xúy tự do báo chí trong nước, cam kết sẽ thúc đẩy quyền tự do báo chí-tự do ngôn luận và bảo vệ các ngòi bút độc lập tại Việt Nam trên chặng đường tranh đấu tiếp theo của ông trong cuộc sống lưu vong tại Mỹ.

Lần đầu tiên lên tiếng với truyền thông hải ngoại kể từ khi đặt chân tới Mỹ, blogger Việt Nam nổi tiếng quốc tế đã dành cho Trà Mi VOA Việt ngữ cuộc trao đổi xoay quanh thời gian tranh đấu, tù đày tại Việt Nam và kế hoạch trong quảng đời lưu vong sắp tới của ông tại Mỹ.

VOA: Anh có đáp ứng yêu cầu ‘nhận tội’ hay ‘cam kết’ của nhà chức trách Việt Nam, một thủ tục trước nay bắt buộc phải có để được phóng thích?

Blogger Điếu Cày: Tôi chưa bao giờ nhận tội. Tôi không khai và không ký bất cứ giấy tờ gì trong suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử, và giam cầm cho tới ngày hôm nay.

VOA: Anh nhất quyết khẳng định mình không làm gì sai hay có tội, vì sao anh chấp nhận được trả tự do có điều kiện, tự do trong lưu vong?

Blogger Điếu Cày: Tôi hiểu thế này. Chính tòa án của Việt Nam cũng chưa hoàn thành thủ tục buộc tội tôi. Tôi có một quy tắc bất di dịch là không nhận tội để được ra tù. Vì vậy, nếu một sự chấp nhận nào vi phạm quy tắc đó, tôi không lựa chọn. Những lựa chọn không vi phạm nguyên tắc này không đồng nghĩa với sự nhận tội.

VOA: Giờ đây anh đã được tự do, nhưng ‘tự do trong lưu đày’, theo cách hiểu của nhiều người. Tâm trạng và cảm nghĩ của anh về sự tự do có điều kiện này, vốn cũng là một hình thức bị cách ly với xã hội Việt Nam?

Blogger Điếu Cày: Là người hoạt động tự do báo chí trên internet, tôi nghĩ tự do internet không có khoảng cách. Tôi không nghĩ mình bị cách ly với xã hội Việt Nam.

VOA: Anh tuyên bố ‘Sự có mặt của tôi trên đất nước tự do này là minh chứng cho chiến thắng của các giá trị tự do dân chủ’, nhưng Hà Nội đã chứng minh rằng ‘chiến thắng’ đó chỉ có được khi ra khỏi biên giới Việt Nam, còn bên trong lãnh thổ Việt Nam thì không có cơ hội ấy. Suy cho cùng, tới giờ phút này những gì anh gọi là ‘các giá trị dân chủ’ vẫn chưa thắng được luật lệ của Việt Nam. Anh nghĩ sao?


Tải để nghe bài phỏng vấn blogger Điếu Cày
http://av.voanews.com/cl...1b-954c-12fa85456350.mp3


Blogger Điếu Cày: Tôi không đồng ý với điều đó vì tất cả cần sự thay đổi, cần thời gian. Những giá trị của tự do-dân chủ đã thắng lợi là việc trong năm nay chúng tôi đã cứu được rất nhiều người ra khỏi tù. Còn việc những giá trị tự do-dân chủ ở Việt Nam vẫn chưa được phổ quát đầy đủ, người Việt Nam vẫn chưa được thực hiện đầy đủ những quyền ấy thì đấy chính là mục tiêu mà chúng ta đấu tranh để đạt tới.

VOA: Nhà nước Việt Nam nói phóng thích anh ‘vì lý do nhân đạo’ xét theo quan điểm của họ khi trả tự do, cho xuất cảnh một người bị họ xem là phạm luật hình sự. Ý kiến anh thế nào?

Blogger Điếu Cày: Họ muốn nói ‘nhân đạo’ thì nó là ‘nhân đạo’ thôi, đó là theo ý kiến riêng của họ. Chứ còn trên thế giới này có nước nào mà bắt một người dân chỉ vì biểu đạt ý kiến một cách ôn hòa trên internet. Những nước như thế không thể nhân đạo được. Tôi thấy hiện nay bên Trung Đông, tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS không chấp nhận những tôn giáo khác biệt, muốn xây dựng một xã hội thuần nhất chỉ một tôn giáo duy nhất của họ. Rất tiếc rằng một số chính phủ trên thế giới này có tư tưởng gần giống với IS, không chấp nhận chính kiến khác biệt, quan điểm khác biệt, tư tưởng khác biệt mà muốn xây dựng một xã hội thuần nhất và đó là một xã hội nguy hiểm.

VOA: Nói chuyện với anh hôm nay không thể không nhắc lại Điếu Cày của ngày hôm qua. Một cách ngắn gọn chia sẻ về thời gian 6 năm rưỡi bị giam ở 11 nhà tù khác nhau, anh mô tả thế nào?

Blogger Điếu Cày: Thật sự không dễ dàng gì, đặc biệt đối với những người như tôi vì trong suốt 11 nhà tù đó, không bao giờ tôi ngừng đấu tranh. Trong tù, tôi vẫn tập hợp an hem bạn tù đấu tranh, đòi hỏi những quyền được làm người, yêu cầu họ phải thực thi đúng pháp luật đối với chúng tôi. Vì vậy, cứ mỗi lần câu chuyện trong tù được đưa lên internet thì họ lại đẩy tôi sang nhà tù khác, tổng cộng 11 nhà tù.

VOA: Ấn tượng nhất về thời gian tù tội của anh là cuộc tuyệt thực gây chú ý công luận trong và ngoài nước. Anh chống chọi với 33 ngày tuyệt thực đó thế nào? Điều gì đã giúp anh vượt qua thử thách ‘tồn-vong’ đó?

Blogger Điếu Cày: Thật ra, đợt tuyệt thực 33 ngày mà thế giới biết đến là đợt thứ hai. Đợt tuyệt thực thứ nhất trong B34, thời gian tạm giam. Khi đó, không anh em nào đưa được thông tin ra ngoài cả. Đợt đầu tiên đó, khi tôi tuyệt thực đến ngày thứ 28 họ đã phải đưa tôi đi cấp cứu tại bệnh viện 30/4. Tôi tuyên bố chỉ chấm dứt cuộc tuyệt thực này tại nhà xác hoặc bệnh viện chứ không ngừng lại. Còn tuyệt thực thứ hai kéo dài đến 33 ngày trước sự chứng kiến của những anh em tù chính trị. Cho nên, lần này tôi còn có thêm sức mạnh hỗ trợ của anh em nữa.

VOA: Nhìn lại tất cả những gì đã trải qua, anh thấy mình được và mất những gì trong công cuộc tranh đấu này?

Blogger Điếu Cày: Khi đã chọn con đường tranh đấu, tôi đã xác định sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì thế, tôi đã tự xây một bức tường ngăn cách giữa tôi và gia đình để bảo vệ gia đình của tôi. Thế nhưng, sự thật thì cũng không bảo vệ được. Họ tấn công vào gia đình tôi, vào cơ sở kinh doanh của tôi, sách nhiễu gia đình tôi, rất khó khăn. Trong quá trình tham gia đấu tranh, chúng tôi phải chấp nhận hy sinh. Mất mát của Câu lạc bộ Nhà báo Tự do là quá lớn. Ngoài việc họ tịch thu một căn nhà của tôi trên đưởng Nguyễn Thái Học, họ còn tạo ra một vụ án trốn thuế và rồi họ truy tố khống trong lần thứ hai để nhốt tôi vô tù. Họ vẫn chưa đưa ra được quyết định thi hành án. Đây là một vụ án vô cùng bất công. Chúng tôi sang đây cũng một phần là để bắt đầu lại vụ án này trước cộng đồng quốc tế để còn kéo những người bạn khác trong tù ra đặc biệt là Tạ Phong Tần. Mất mát của Câu lạc bộ Nhà báo Tự Do là rất lớn, nhưng nó không quật ngã chúng tôi. Chúng tôi vẫn tiếp tục bước tiếp con đường đã chọn. Vai trò của chúng tôi là đấu tranh trên diễn đàn truyền thông internet. Trên internet không có khoảng cách, vì vậy, tôi vẫn như sống ở trong đất nước Việt Nam, tôi vẫn hoạt động hiệu quả như ở trong Việt Nam.

VOA: Về những mất mát của anh, không những anh bị mất tài sản, nhà cửa, sự tự do, mà cả tương lai của 2 người con còn ở Việt Nam của anh cũng phải trả giá cho các hoạt động của anh. Anh nghĩ gì về cái giá phải trả cho lý tưởng dân chủ mà anh theo đuổi?

Blogger Điếu Cày: Tôi quả thực không ngờ họ lại độc ác đến như vậy. Tôi không nghĩ một chính quyền lại đàn áp người dân khốc liệt như vậy chỉ vì họ cất tiếng nói một cách ôn hòa, bất bạo động. Những gì họ làm với chúng tôi càng cho người dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế thấy rõ bản chất của họ.

VOA: Với sự gọi là ngoài sức tưởng tượng như thế, có điều gì trong quá khứ anh thấy mình cần phải thay đổi hay làm lại hay không? Có điều gì anh cảm thấy hối tiếc trên chặng đường đã qua?

Blogger Điếu Cày: Trong một cuộc cách mạng, có những người lựa chọn tham gia vì muốn thay đổi xã hội không thể đứng khoanh tay nhìn, nhưng có những người lựa chọn không tham gia. Điều đó tạo nên sự khác biệt. Nhưng tôi tin rằng những hy sinh mất mát của những người đi đâu không uổng. Nó thắp lên ngọn lửa cho những người đi sau để cùng bước xuống đường, cùng tranh đấu. Nó dẫn dắt những người khác. Tôi tin những hy sinh mất mát của chúng tôi sẽ tạo cảm hứng cho các bạn khác để họ thấy rõ con đường lựa chọn là đúng và tiếp bước cùng chúng tôi để đất nước Việt Nam có một ngày được dân chủ. Chúng tôi mong muốn rằng các bạn trẻ hãy cùng chúng tôi thêm một kết nối trên internet, thêm một trang blog trên internet, cùng kết nối với nhau tạo ra một hệ thống truyền thông mạnh mẽ đủ để phá vỡ bức tường bưng bít thông tin. Từ đó, chúng ta sẽ thay đổi suy nghĩ, mở toang vùng tối u mê trong nhiều người bị bưng bít lâu nay. Từ thay đổi suy nghĩ chúng ta sẽ thay đổi hành động.

VOA: Tình cảm mọi người dành cho anh khi anh được thả được xem là nồng nhiệt nhất chưa từng có trước nay. Trong mắt nhiều người, anh là ‘anh hùng bất khuất’, là ‘di sản’ và là ‘ánh sáng’ của phong trào dân chủ VN, thậm chí có người còn gọi anh là ‘Aung San Suu Kyi của VN’. Từ thành tích đó, giai đoạn đấu tranh mới của Điếu Cày, ở góc độ mới (theo lời anh nói) cụ thể sẽ ra sao? Anh có những kế hoạch cụ thể thế nào giúp phát huy xã hội dân sự và các ngòi bút độc lập trong nước?

Blogger Điếu Cày: Kế hoạch cụ thể tôi không nói ở đây, nhưng hướng là chúng tôi vẫn tiếp tục thực hiện và tìm cách thúc đẩy quyền tự do báo chí-tự do ngôn luận trong nước, đồng thời bảo vệ các ngòi bút độc lập trong nước bằng pháp lý của cộng đồng quốc tế và bằng những kế hoạch hỗ trợ truyền thông. Tôi mong muốn các cơ quan truyền thông lớn trên thế giới quan tâm đến hoạt động của các ngòi bút độc lập trong nước, lưu ý hỗ trợ đăng tải thông tin và truyền tải thông tin bảo vệ khi cần thiết, tạo thành mạng truyền thông hỗ trợ trong-ngoài giúp nhau cùng phát triển. Khi hệ thống truyền thông được cân bằng, phá vỡ được sự bưng bít thì sự thông cảm-thấu hiểu giữa các nhóm trong xã hội sẽ thay đổi. Từ đó dẫn đến thay đổi về hành động. Tôi mong muốn tự do báo chí-tự do ngôn luận là con đường phải đi đầu tiên để dẫn tới các hành động sau này.

VOA: Việt Nam bị cáo buộc là tích trữ con tin để thả nhỏ giọt, chứng tỏ ‘nhượng bộ-cải thiện nhân quyền’ đổi lấy quyền lợi từ quốc tế. Là một người trong cuộc, anh thấy mình có thể làm gì giúp ngăn chặn tái diễn việc này?

Blogger Điếu Cày: Những nhóm trong xã hội một khi tước đi nguyện vọng cất lên tiếng nói của các nhóm khác thì nhóm đó trở thành nguy hiểm và không xứng đáng tồn tại trong xã hội. Góp sức của tôi là phải trình bày cho cộng đồng quốc tế biết rõ những vấn đề vi phạm nhân quyền của Việt Nam. Chỉ những người như chúng tôi mới biết được sự thật chính sách của họ sau các bản án. Tôi đã có 6 năm rưỡi trong tù qua 11 nhà giam từ mũi Cà Mau ra tới Nghệ An, tôi đã nhìn đầy đủ-chi tiết các vấn đề ghê tởm trong các nhà tù Việt Nam. Ngoài ra, trong xã hội Việt Nam, pháp quyền chưa được tôn trọng. Cộng đồng quốc tế phải chỉ đích danh, chỉ đúng chỗ để họ sửa đổi pháp luật bảo vệ đủ các quyền tự do dân chủ cho nhân dân. Cụ thể ở đây, tôi muốn mọi người chú ý đến luật ban hành các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam. Mọi khuyết tật xuất phát từ chỗ đó. Nó cho những người hành pháp tự ban hành pháp luật và tự thi hành. Chính những văn bản dưới luật, trái luật lại được thi hành đã làm cho Quốc hội và luật pháp Việt Nam trở thành bù nhìn. Tôi phải chỉ rõ ra những khuyết tật của xã hội đó.

VOA: Xin chân thành cảm ơn anh rất nhiều vì thời gian dành cho cuộc phỏng vấn này.
Theo VOA

Điếu Cày, hẹn gặp anh ba năm nữa!
Nửa ngày sau chuyến lưu vong cưỡng bức đột ngột của Điếu Cày, tôi ghé thăm chị Tân vợ anh. Mắt còn thâm quầng bởi cả

đêm trước mất ngủ, chị buồn buồn nói với tôi: “Ông Cù Huy Hà Vũ đi thì dù gì còn có người nhà bên cạnh, còn ông Hải thậm

chí không được gọi điện về nhà”.

Cả đêm, con gái chị ngồi bó gối khóc rưng rức bởi không được nhìn thấy mặt bố.

Chẳng khác gì tù nhân lương tâm Cù Huy Hà Vũ, người tù chính trị quan trọng nhất Điếu Cày Nguyễn Văn Hải bị cơ quan an

ninh áp giải từ trại giam ra thẳng phi trường Nội Bài trong cảnh tuyệt đối câm lặng. Những người muốn giữ riệt bóng tối ấy chỉ

muốn anh chuyển từ bốn bức tường cô độc sang một không gian hoàn toàn cô đơn.

Nhưng những hình ảnh đầu tiên về bà con kiều bào Việt và cả giới báo chí Mỹ đón tiếp Điếu Cày tại sân bay Los Angeles lại

biểu tả quá sống động rằng anh đang trở về vòng tay ấm áp của mọi người.

Xứ Mỹ hay Canada không hề lạnh giá với anh.

Vậy mà một người quen của tôi bất chợt hỏi: “Điếu Cày chống Cộng dữ lắm phải không?”. Tôi ngỡ ngàng nhìn lại. Người

quen của tôi tuy không truy cập mạng lề dân nhiều, nhưng cũng nắm bắt tình hình thời sự, biết không phải ít về các nhân vật

bất đồng chính kiến và dân chủ. Rõ là hệ thống thông tin một chiều của đảng đã lợi hại đến mức biến một nhà hoạt động xã

hội và phản kháng Trung Quốc như Điếu Cày trở thành kẻ chống phá chế độ.

Cầu nguyện
Buổi sáng Sài Gòn nắng trượt nhẹ uể oải. Cuối cùng, ngày tôi chờ đợi cũng vừa đến, nhưng tôi đã không thể gặp mặt “kẻ

chống phá chế độ”.

Một tháng trước, chúng tôi đã kỷ niệm ngày sinh nhật của Câu lạc bộ Nhà báo tự do được sáng lập bởi anh và cầu nguyện cho

Điếu Cày sớm ra tù. Một buổi liên hoan nho nhỏ cũng đã được lên kế hoạch để siết tay anh sau sáu năm rưỡi cay đắng giữa

bốn bức tường ẩm mốc của trại giam.

Điều kỳ lạ là tuy chưa một lần nói chuyện, tôi đã có với Điếu Cày một kỷ niệm không quên. Buồng giam 2C1, trại giam PA92

số 4 Phan Đăng Lưu của Công an TP. HCM năm 2012.

Khi tôi bị đẩy vào buồng giam này, nghe nói Điếu Cày đã bị chuyển sang trại giam Chí Hòa ba ngày trước đó. Thật ngẫu nhiên,

những bạn giam cùng buồng người Malaysia và Hàn Quốc lại bố trí cho tôi nằm trên bục ximăng ngay chỗ trú thân của Điếu

Cày trong suốt một năm tám tháng trước. Đôi dép nhựa mòn vẹt của Điếu Cày cũng được bàn giao cho tôi sử dụng.

Không có lấy một người Việt. Điều đáng giá còn lại chỉ là tiếng Anh. Nhờ vào chút ít vốn ngoại ngữ, tôi được nghe những

người cùng buồng giam kể rất nhiều về Điếu Cày.
Tất cả đều làm tôi khắc khoải nhớ lại năm 2009. Lần đầu tiên tôi nhận ra anh trong cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở khu

vực gần Nhà Văn hóa Thanh Niên, Sài Gòn. Thế nhưng lúc đó tôi chỉ đứng bên cạnh và im lặng quan sát anh. Lúc đó, tôi im

lặng. Lúc đó, tôi chỉ là một kẻ ngoài lề xã hội…

Số phận kỳ quặc không ngờ là một năm rưỡi sau khi ra khỏi buồng giam nơi Điếu Cày từng ở, bỗng nhiên tôi lại trú chân trong

một tổ chức dân sự có tên là Hội Nhà báo độc lập Việt Nam - hậu bối của Câu lạc bộ nhà báo tự do.

Có lẽ không ai có thể cưỡng lại số phận, nhất là nếu số phận có ý muốn sắp đặt như thế.

Có lẽ anh và cả tôi nữa đều chung thân phận vác thánh giá.

Anh sẽ sớm về
Hội Nhà báo độc lập đã không có cơ hội để đón Điếu Cày, cũng như nỗi thất vọng khó nói thành lời của chị Tân và các con

anh. Điều an ủi chỉ là hy vọng anh sẽ sớm về nhà.

Tối đa là ba năm nữa. Biết đâu chừng còn sớm hơn.

Bất kể ý chí của chính thể cầm quyền Việt Nam ra sao và số phận của nó như thế nào.

Khác hẳn nhiều năm trước, những ai phải lưu vong vào thời điểm này hay năm sau đều tràn ngập hy vọng trở về cố hương

trong không bao lâu nữa.
Khác hẳn nhiều năm trước, những ai phải lưu vong vào thời điểm này hay năm sau đều tràn ngập hy vọng trở về cố hương

trong không bao lâu nữa.

Điều an ủi lớn hơn dành cho giới hoạt động dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam là khi chính quyền và ngành công an buộc phải

thả người tù quan trọng nhất và cũng mang tính thách thức nhất như Điếu Cày, đó không phải là một tinh thần “toàn thắng” từ

phía họ như hệ thống tuyên truyền một chiều vẫn thường tự an ủi và cũng bị ngộ nhận từ một số người khác.

Lần này thì khác. Thực chất đó là một sự nhượng bộ không nhỏ của chính thể Hà Nội. Rốt cuộc, những người bên đảng cũng

đặt chân đến nửa còn lại của bán đảo Triều Tiên, nơi họ được đón tiếp bởi 21 phát đại bác và cùng người đồng minh quân sự

của “kẻ thù số một” ra tuyên bố chung phản bác Bắc Triều chạy đua vũ khí hạt nhân.

Còn nhượng bộ vì cái gì thì đến giờ này có lẽ hầu hết chúng ta đều không mơ màng.

Buổi tối Việt Nam còn là sân bay Nội Bài. Nhưng khi Điếu Cày đặt chân xuống phi trường Los Angeles thì cũng là lúc ở Hà Nội

bắt đầu nhận ra sự xuất hiện của viên trợ lý ngoại trưởng Hoa Kỳ Tom Malinowski, phụ trách dân chủ, nhân quyền và lao động.

Chẳng phải ngẫu nhiên mà Tom đến Việt Nam vào lúc này. Cũng chẳng phải ngẫu nhiên mà trước, trong và sau chuyến công

du của nữ thứ trưởng ngoại giao Mỹ Wendy Sherman đến Hà Nội vào tháng 3/2014, phía chính quyền đã lập kỷ lục bằng hành

động thả một hơi 5 tù nhân lương tâm, trong đó có cái tên đáng giá là Cù Huy Hà Vũ.

Còn sau đợt viếng thăm đột ngột Hà Nội của Thượng nghị sĩ John McCain và Chủ tịch Hội đồng liên quân Martin Dempsey,

Việt Nam tiếp tục nhỏ giọt 7 tù nhân chính trị, với đa số là những người già yếu mà có thể bị coi là “sắp chết”.

Điếu Cày là người thứ 14 có tên trong danh sách tù chính trị được phóng thích từ đầu năm đến giờ, nhưng lại là nhân vật đầu

bảng trong danh sách mà người Mỹ nêu ra cho Hà Nội. Logic tiếp theo là nếu vào đầu tháng 9/2014 trong dịp đặc xá quốc

khánh, công chuyện về TPP vẫn chưa đâu vào đâu và cánh cửa TPP gần như đã khép lại vào cuối năm nay, thì tới đây Tom

Malinowski và sau đó là Ngoại trưởng John Kerry lại phải làm nhiệm vụ giúp đẩy hé cánh cửa ấy.

Một nhân vật khác với quyền lực ghê gớm hơn - Michael Froman, Đại diện thương mại Mỹ - cũng vừa nhấp nhá cơ hội “quyết

tâm kết thúc đàm phán TPP” cho giới chính phủ Việt Nam.

Cạn kiệt mọi nguồn tài nguyên thiên nhiên, Việt Nam vẫn còn niềm tự hào cuối cùng về một thị trường dồi dào sức lao động rẻ

tiền cùng nguồn tài nguyên nhân quyền không bao giờ mất dáng vẻ quyến rũ khi thổ lộ nhan sắc mặc cả.

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng gửi cho BBC từ Sài Gòn

Hãy cùng với anh Điếu Cày đấu tranh cho một ngày về

Ngồi xem lại những thước phim hình ảnh anh Điếu Cày đặt chân đến phi trường Los Angeles, gương mặt, tiếng nói, những lời phát biểu ngắn, chân tình và đầy cảm xúc. "Tôi sang đây đấu tranh là để cho ngày trở về, không phải cho riêng tôi mà cho tất cả đồng bào ở đây". Câu nói ấy cứ vang vọng mãi bên tai tôi, nghe như lời thề sắt son thủy chung cùng Sông Núi. Trong những ngày qua đã có nhiều bài thơ, bài viết rất hay, đầy đủ để nói về sự hy sinh và tinh thần dân tộc cao cả mà anh đã đóng góp cho Tổ Quốc với sáu năm sáu tháng tù giam.

Tôi không gọi anh là anh hùng, bởi điều đó sẽ làm mất đi ý nghĩa thiêng liêng của những người đã "Vị Quốc Vong Thân" và cũng chưa hẳn là điều anh muốn. Hơn nữa… trong tôi có chút "ích kỷ" muốn được nhìn thấy ở nơi anh có một cái gì đó rất đơn sơ, mộc mạc như chiếc điếu cầy dân dã, không cao sang, nhưng dễ gần gũi thân thiện. Mỗi người đều có một cách thể hiện tình cảm riêng dành cho người mình quý mến, tất cả cần phải được trân trọng như nhau. Một bài viết, bài thơ… hay một bài hát để chia sẻ với anh cũng là một cách bày tỏ thiện cảm, và tôi cũng chỉ đến với anh bằng tấm lòng của một người con đất Việt luôn trăn trở về một quê hương đã sinh và nuôi lớn thân tôi cho đến một ngày phải đứt ruột lìa xa.


Kể từ khi trang nhà Dân Làm Báo đăng bản tin đầu tiên về anh bị nhà cầm quyền cộng sản "trục xuất" khỏi Việt Nam. Ở một phương trời rất xa, tôi cũng như mọi người trước nhất là vui mừng và sau đó là thấp thỏm chờ tin bình an của anh đặt chân lên bến bờ tự do. Cuối cùng thì anh cũng đã xuất hiện trước sự đón mừng của đồng bào hải ngoại. Có một chút gì đó thật cay trong mắt.


Bài viết này tôi mong muốn được chia sẻ đến mọi người một chút suy tư của cá nhân tôi, cũng không ngoài nỗi trăn trở về sự vẹn toàn lãnh thổ ngày một xói mòn trước sự gậm nhấm một cách tinh vi, phối hợp nhịp nhàng từng bước giữa Trung Cộng và nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam. Kẻ xâm lược (Trung cộng) thì sử dụng chính sách "tầm ăn dâu", kẻ bán nước (Việt cộng) thì sử dụng chiêu "mưa dầm thấm đất". Nhìn lãnh thổ mất dần vào tay Trung Cộng mà đau thấu tâm can, nhưng đó chưa phải là tận cùng của mất mát, điều thâm độc nhất là sự hủy hoại đi nền tảng giá trị đạo đức và nhân tâm con người, không biết phải mất bao nhiêu thế hệ mới có thể gội rửa sạch những con vi trùng vô liêm sỉ ngày một cào mòn dần các tế bào của lòng tự trọng.


Trở lại vấn đề anh Điếu Cày bị bạo quyền cộng sản trục xuất ra khỏi Việt Nam. Dĩ nhiên đây là điều đáng khinh bỉ trước cách hành xử của nhà cầm quyền cộng sản, nhưng cũng là niềm mong ước của mỗi người trong chúng ta khi thấy anh vượt thoát cảnh tù tội, coi đó như một thắng lợi trong việc vận động quốc tế trong nhiều năm qua, đặc biệt là chính giới Hoa Kỳ. Mặc dù chúng ta hiểu mỗi tù nhân lương tâm đều được nhà cầm quyền cộng sản sử dụng như một con tin cho mục tiêu trao đổi các vấn đề liên quan đến chính trị và kinh tế. Chúng ta có thể tức giận, chửi rủa nhưng không thể phủ nhận đó là nguyên nhân mà các tù nhân chính trị còn có thể tồn tại để bước ra khỏi nhà tù nhỏ. Đừng quên chính sách thà giết lầm hơn bỏ sót của nhà cầm quyền cộng sản luôn là kim chỉ nam của chúng, những người dân bình thường chúng còn giết giữa thanh thiên bạch nhật, huống gì một người "đối lập" đã nằm trong bàn tay sắt, chỉ cần một nguyên nhân "tự tử" đủ để chúng khóa hồ sơ không cần khám nghiệm tử thi. Chính sách "thực dụng" của người Mỹ sẽ không làm bất cứ điều gì nếu không kèm theo quyền lợi của họ. Có một chút hơi hướng của mùi "phản bội"? Phải thế không? Lấy danh nghĩa gì để bảo rằng mình bị phản bội nhỉ? Chính sách Hoa Kỳ mang tính toàn cầu hóa, chủ nghĩa thực dụng chẳng ai lại đi nắm kẻ trọc đầu. Cho dù ghét hay thương thì cũng phải chấp nhận cái "ơn nghĩa" đối với Hoa Kỳ qua việc trao đổi giữa họ với nhà cầm quyền cộng sản để có được tự do cho anh Điếu Cầy cũng như một số vị được thả trước đây. Sự nhờ cậy nào cũng phải chấp nhận những đắng cay, và cũng là cái giá phải trả cho bài học tự lực-tự cường.


Thả anh Điếu Cầy và trục xuất anh khỏi Việt Nam cho thấy nhà cầm quyền cộng sản đã đi vào thế triệt buộc. Tại sao không là ai khác mà lại là anh Điếu Cày? Tôi tin đằng sau dấu hỏi là một niềm vui tích cực về chiến lược lâu dài trong công cuộc đấu tranh dành quyền tự quyết cho dân tộc. Nếu chúng ta đã được biết đến anh Điếu Cày như một "biểu tượng" tiên phong trong vấn đề chủ quyền biển đảo, hay một Điếu Cày với bản chất ngay thẳng và là một người của hành động thì anh có thể làm được gì trước cảnh cá chậu chim lồng? Tôi cho rằng sự có mặt của anh ở thời điểm này là điều cần thiết và rất đúng với câu thiên thời - địa lợi, chỉ cần anh đạt thêm yếu tố nhân hòa để kết hợp lòng người trong và ngoài nước, thì đây đúng là cái giá rất đắt từ trước đến nay mà nhà cầm quyền cộng sản phải trả để nhận được Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) cũng như dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương. Dĩ nhiên…. có hay không có anh Điếu Cày Hoa Kỳ vẫn thông qua nếu đó là lợi ích của họ. Sự bang giao với nhà cầm quyền cộng sản của chính phủ Hoa Kỳ có thể làm chúng ta khó chịu, nhưng đó cũng là một cánh cửa mở cho những diễn biến mới trong tương lai, họa hay phúc tùy thuộc vào sự kết hợp khôn ngoan của đồng bào trong và ngoài nước, huống gì vấn đề này chúng ta cũng chỉ có thể nằm trong thế "thụ động", lực bất tòng tâm. Tiên trách kỷ - hậu trách nhân…. sự thật đôi khi mất lòng, nhưng nếu cứ kéo dài tình trạng tự chặt tay chân mình thì khó có thể tạo được LỰC để làm đòn bẩy đi vào thế "chủ động". Điều đau buồn nhất là…. "chúng ta vẫn mãi làm khổ nhau".


Có nhiều người cho rằng sự rời khỏi đất nước của anh Điếu Cày sẽ làm ảnh hưởng đến tinh thần của các anh em đang đấu tranh trực diện với nhà cầm quyền. Tôi không nghĩ vậy, mà tôi tin mỗi người trong chúng ta một khi có quan tâm đến sự tồn vong của dân tộc đều nhận lãnh một vai trò trách nhiệm thiêng liêng mà Tổ Quốc đã đặt trên vai mình. Tôi hiểu tình cảm của mọi người dành cho anh rất lớn, ai cũng mong anh sẽ là "cột trụ" trong quốc nội, vì quan niệm của "chúng ta" thường cho rằng ra hải ngoại thì coi như một lá "bài chết". Tôi không nghĩ trường hợp anh Điếu Cày nếu nhà cầm quyền để anh ở lại thì cục diện có thể khá hơn hay thay đổi được gì lớn, một khi mỗi cử động của anh đều được chiếu cố rất "tận tâm" từ bọn mật vụ. Cứ nhìn hiện tình của các tù nhân lương tâm sau khi được thả cho đến nay ra sao thì chúng ta có thể hình dung số phận của anh Điếu Cày chắc chắn sẽ không khá hơn. Thay vì "suy diễn" theo chiều hướng tiêu cực tôi ước mong mọi người cùng chung vai sát cánh với anh để làm nên những việc có lợi ích cho công cuộc đấu tranh giải thể chế độ bạo quyền buôn dân bán nước, sẽ giá trị hơn nhiều. Xin hãy tha thứ cho tôi, nếu như những điều tôi nói có làm buồn lòng ai đó, nhưng đó là tất cả những gì xuất phát từ trái tim của một người luôn đau đáu bên lòng về sự mất còn của dân tộc.


Trong những ngày đầu đặt chân đến miền đất xa lạ, chắc hẳn anh cũng mang tâm trạng bồi hồi xúc cảm trước cảnh ly hương xa người thân, xa bạn bè và nhất là những người chiến hữu đang còn trong vòng lao lý. Sự chia sẻ từ mỗi người trong chúng ta là niềm an ủi rất lớn cho anh, thân cô lẻ lại mang trong lòng một nỗi hận vong quốc, chỉ có tình đồng bào mới đủ để khỏa lấp những nỗi đau mất mát khi phải xé lòng rời xa Tổ Quốc thân yêu. Tôi tin một người đã sẵn sàng lấy sinh mạng mình giữ gìn mảnh đất quê hương sẽ không tầm thường để tìm một chốn dung thân an nhàn. Nhà cầm quyền cộng sản muốn trục xuất anh ra khỏi nước là vì chúng muốn vô hiệu hóa giá trị tinh thần đấu tranh của anh, sự bàn ra tán vào sẽ vô tình tiếp tay hoàn thành mục đích của chúng, rất mong mọi người cùng sát vai với anh để đấu tranh cho một ngày về chung của những người con dân Việt, như lời anh phát biểu lúc vừa bước chân xuống phi trường Los Angeles. Ai trong chúng ta tại hải ngoại này có thể đảm nhận được vai trò kết hợp lòng người? Bốn mươi năm qua, đây vẫn là yếu tố quan trọng và cần thiết mà nhà cầm quyền cộng sản luôn lo sợ phải dùng đến những nghị quyết ngăn chặn, chia rẽ. Còn quá sớm để nói lên bất cứ điều gì, hãy để mọi việc diễn tiến theo lẽ tự nhiên, tôi nhìn anh ở một vị trí lớn, hơn chỉ dừng lại trong phạm vi dự định sắp tới: Tập hợp lại CLB NBTD. Đất nước đang cần những người con vừa có TÂM và có TẦM…. chữ TÂM anh đã có…. chữ TẦM nằm trên con đường anh đi không có bản dừng*(Stop). Một mình anh chỉ là một mắc xích trong chuỗi sự sống trên trái đất này, lý tưởng anh có đủ lớn móc từng mắc xích thành một xâu chuỗi sức mạnh để làm nên cuộc cách mạng cứu nguy dân tộc hay không còn tùy thuộc vào khả năng khai sáng thêm về những nhận thức mà anh đang có. Nguyện Hồn Thiêng Sông Núi phù hộ cho anh và xin gửi anh chút suy nghĩ về cái nhìn của cá nhân tôi trước hiện tình đất nước:
TỰ DO-DÂN CHỦ-NHÂN QUYỀN với bối cảnh VN chỉ có thể trả bằng máu của chính con dân Việt.


Cuộc chiến đã kết thúc gần bốn mươi năm, vết thương quá khứ vẫn còn đang rỉ máu chảy cùng với dòng sống của dân tộc. Cơn bão thời đại không dễ dàng mở ra cánh cửa tương lai, nhưng tôi tin vào Hồn Thiêng Sông Núi, tôi tin vào những trái tim Việt còn mang chung dòng máu Lạc Hồng. Cuộc đấu tranh ngày hôm nay là cuộc đấu tranh của toàn dân cùng đứng lên lật đổ chế độ bạo tàn thối nát, dành lại quyền tự quyết cho dân tộc. Cũng như anh "không ai có thể lấy Tổ Quốc ra khỏi trái tim tôi"*, anh sinh ra là để đi tới, đường anh đi không có bảng dừng, thỉnh thoảng ngó lại anh sẽ thấy rất nhiều bước chân Việt Nam đang bước theo anh, trong đó có tôi… một đôi dép Việt Nam rất nhỏ trên con đường tìm lại dấu vết xưa.


Paris 27/10/2014

Hạt sương khuya