40 năm nhìn lại Chiến dịch Di tản trẻ em năm 1975
Bài thi viết "Cộng sản & Tôi"

Dẫn nhập: Bối cảnh Chiến dịch Di tản trẻ em

Bốn mươi năm về trước, trong những ngày của tháng tư 1975 hỗn loạn trước cuộc xâm lăng của Cộng sản Bắc Việt, tại Sài

Gòn, những cuộc di tản các em mồ côi khỏi Việt Nam được thực hiện khẩn cấp chỉ diễn ra trong vòng 3 tuần lễ qua Chương

trình mang tên “Operation Babylift” (tạm dịch “Chiến dịch Di tản trẻ em”) do tổng thống Hoa Kỳ Gerald Ford ký ban hành.


Ngày 04/4/1975, một chiếc Lockheed C-5A Galaxy chở hơn 300 trẻ em và người lớn C-5A bắt đầu rời đường băng Tân Sơn

Nhất. Cất cánh khoảng 67 phút, chiếc C-5A bốc cháy sau tiếng nổ to ở cửa sau. Phi hành đoàn buộc phải quay lại Tân Sơn

Nhất. Khi cách Sài Gòn khoảng 16 km, C-5A rơi, lướt đập vào bờ kè và gần như vỡ vụn! Chỉ 170 người lớn và trẻ em sống sót

với nhiều thương tích.


Dầu vậy, do tình hình chiến sự quá căng thẳng, chiến dịch di tản vẫn tiếp tục.


Trả lời phỏng vấn của đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA) ngày 11/6/2010, nhà văn Dana Sachs, tác giả quyển “The Life We Were

Given’ (Cuộc đời được ban tặng) phát biểu: “Tôi nghĩ động cơ về việc thực hiện chiến dịch đưa trẻ em ra khỏi nơi nguy hiểm là

rất nhân bản và tự nhiên, khi chúng ta nhìn những bức hình trẻ em trong những hoàn cảnh khó khăn thì chúng ta đều muốn giúp

các em. Nhưng vấn đề ở đây là chiến dịch babylift được thực hiện trong một giai đoạn vô cùng hỗn loạn.”


Dana Sachs sau đó nêu lên vấn nạn xã hội mà ai nấy cũng đều quan tâm: “Cùng với những sự hoang mang, sợ hãi, đã có nhiều

sai sót xảy ra mà sau này không thể sửa chữa được khi mà trẻ em đã được đưa khỏi Việt Nam và trao cho các gia đình nhận

nuôi. Không hề có nỗ lực nào để tìm hiểu xem những đứa trẻ đó có còn cha mẹ ở Việt Nam hay không, những người có thể

muốn nhận lại con họ sau này, và vấn đề trở nên rất phức tạp.”


Hai đứa con trai chúng tôi, một đứa bấy giờ tròn 7 tuổi, một đứa 4 tuổi, cũng đã rời khỏi Việt Nam vào thời điểm ấy, chính xác là

ngày 26/4/1975, trên chuyến bay cuối cùng của Operation Babylift - Chương trình Di tản trẻ em ra khỏi Việt Nam vào những giờ

phút căng thẳng nhất của Miền Nam Việt Nam trước cuộc xâm lăng của CS Bắc Việt.


Việc hai đứa con chúng tôi ra đi, trách nhiệm thuộc về chúng tôi, tuy rằng mọi sự do chồng tôi quyết định vào giờ phút cuối vì

bấn loạn tinh thần. Không hề có ý định cho biến cố này, chúng tôi không chuẩn bị cho con mình mang theo bất kỳ hành trang

nào, kể cả giấy tờ tùy thân hay dấu hiệu nhận dạng. Đó là nỗi đau lớn của tôi, một người mẹ đã để những hòn máu yêu của

chính mình vuột khỏi vòng tay mình.


Đã 40 năm rồi, có lẽ tôi không nên nhắc lại Chiến dịch Di tản trẻ em (Operation Babylift) đầy nước mắt đối với tôi, kéo dài ròng

rã 15-16 năm trời. Nhưng, báo chí, nhất là báo chí CSVN không ngừng khai thác biến cố đau thương đã qua để xuyên tạc,

khích động hận thù, tôi không thể không lên tiếng trong tư cách nhân chứng trực tiếp về Chiến dịch ấy.


I. Xót thương người kém may mắn


Như tác giả quyển The Life Were Given trình bày trong phần Dẫn nhập cuốn sách của bà, việc di tản trẻ em Việt Nam ra khỏi

vùng lửa đạn không hề là chuyện mới mẻ đối với Hoa Kỳ. Nước Mỹ đã trải qua không ít những lần giúp di tản và đón nhận trẻ

em từ nhiều quốc gia do chiến tranh.


Vào thời Phát xít Đức tàn sát người Do Thái (Holocaust), nước Mỹ đã từng đón nhận hàng ngàn trẻ em Do Thái lưu lạc.


Trong cuộc nổi dậy của Fidel Castro tại Cuba để áp đặt chế độ Cộng sản toàn trị, hàng ngàn trẻ em rơi vào cảnh bơ vơ cũng

đã buộc Chính quyền Hoa Kỳ giang tay đón nhận các em.


Năm 1970 nước Nigeria (Phi châu) có tới 5 ngàn trẻ em thuộc bộ tộc Biafran phải rời bỏ quê mẹ của chúng.


Có điều là những trẻ em Cu Ba lẫn trẻ em Nigeria đều được nhanh chóng đón nhận trở về quê hương của mình. Riêng tại

Nigeria, nhà lãnh đạo quốc gia Phi Châu này đã niềm nở chào mừng các đứa trẻ trở về bằng lời chào thân thiện: “Các cháu lìa

bỏ quê hương mình đâu phải là do lỗi của các cháu. Chúng tôi rất, rất sung sướng thấy các em trở về đây với chúng tôi”[1].


Phải chăng, nhà lãnh đạo của nước Phi châu nói trên ngầm ý tự thú rằng, lỗi thuộc về chiến tranh và cũng thuộc về kẻ thắng trận

đang cầm đầu đất nước Nigeria lúc bấy giờ?


Nhà cầm quyền Cộng sản có cách hành xử như vậy không với người bị thua trận cùng gia đình và con cái của những kẻ bất

hạnh?


Hơn nữa, nếu con số hơn 3 ngàn các em bé, con cái “ngụy quân, ngụy quyền”, các trẻ mồ côi, các trẻ lai Mỹ không được di tản

vào thời điểm đó để vẫn ở lại tại Việt Nam, thì liệu các em có được yên ổn hòa mình vào dòng chảy cuộc sống trên đất nước

mình như mọi trẻ em Việt Nam khác không?


Trở về với bối cảnh xã hội sau 30/4/1975, ai đoán biết chắc chắn số phận người dân Miền Nam Việt Nam sẽ đi về đâu, thân

phận các trẻ mồ côi, các con lai và con cái của “ngụy” sẽ về đâu? Trong khi đó rõ ràng suốt thời gian dài ít ra là 20 năm, kể từ

thời điểm ấy đến năm 1995, các trẻ lai và con cái “ngụy quân, ngụy quyền” đều kể như là đồng dạng, đồng hình và đồng số

phận với "Em Bé Lên Sáu Tuổi" mà nhà thơ Hoàng Cầm đã mô tả sinh động trên Nhân Văn Giai Phẩm 1956 tại Miền Bắc xhcn.


Em bé lên sáu tuổi


Em bé lên sáu tuổi
Lủi thủi tìm miếng ăn.
Bố: cường hào nợ máu
Đã trả trước nông dân.
Mẹ bỏ con lay lắt
Đi tuột vào Nam...


Chân tay như cái que
Bụng phình lại ngẳng cổ,
Mắt tròn đỏ hoe hoe
Đảo nhìn đời bỡ ngỡ:
"Lạy bà, xin bát cháo,
"Cháu miếng cơm, thầy ơi!"


Nó là con địa chủ
Bé bỏng đã biết gì
Hôm em cho bát cháo
Chịu ba ngày hỏi truy (= tra khảo)
Chị phải đình công tác
Vì câu chuyện trên kia
Buồng tối lạnh đêm khuya
Thắp đèn lên kiểm thảo (= viết kiểm điểm)
....
Nào "liên quan phản động"
"Mất cảnh giác lập trường"...


Em bé 6 tuổi (hồi năm 1956), cha bị diệt (giết chết) vì là “địa chủ cường hào”, mẹ trốn vào Nam, còn lại một mình “Chân tay

như cái que/ Bụng phình lại ngẳng cổ” đói rách cùng cực, xin ăn, chẳng ai dám cho, trừ một cô công nhân lén “cho bát cháo”.

Cô bị kiểm điểm tội "liên quan phản động/ Mất cảnh giác lập trường"... và rồi mất việc! Ghê gớm chưa?


A. vài mẫu truyện về trẻ di tản


Xin phép tóm lược vài câu truyện liên quan tới một số trẻ di tản 1975 mà Dana Sachs đã thuật lại trong cuốn The Life We Were

Given của bà, đại khái như sau.


1) Bảy đứa con di tản.


Truyện kể về bà Đoàn Thị Hoàng Anh, một bà mẹ 32 tuổi hồi năm 1975, có tới 7 đứa con vất vào Trụ sở Hội FCVN tại Sài Gòn

khi bà di tản từ Cao Nguyên Trung Phần vào thành phố này.


Theo lời kể của bà Anh, chồng bà bị quân cộng sản giết chết, để lại cho bà 7 đứa con phải chăm sóc. Khi quân cộng sản tiến

chiếm Cao Nguyên vào Tháng Ba 1975, bà cùng dòng người tị nạn chạy trốn khỏi Cao Nguyên. Bà Anh vất vả mang theo 7

đứa con cùng ít hành trang cần thiết. Trên đường trốn chạy, có lúc bà đã phải dùng nước miếng của mình cho đứa bé trai mút

vì nó có nguy cơ chết khát.


Tới Sài Gòn, bà Hoàng Anh lúng túng chẳng biết tìm đâu nơi nương tựa cho bản thân và cho 7 đứa con mọn. Nghe nói tại Sài

Gòn có một Hội thiện nguyện tên là Hội Bạn Thiếu Nhi Việt Nam - Friends of Children of Viet Nam (FCVN), và rằng, Hội này có

thể đưa trẻ em Việt Nam ra nước ngoài an toàn, bà mang hết 7 đứa con của mình tới Trụ sở Hội FCVN, chen lấn với đám đông

hỗn loạn trước cổng trụ sở. Bà may mắn gặp một thanh niên người Mỹ tên Ross Meador, đồng Giám đốc hải ngoại của FCVN

cùng bà Cherie Clark. Người thanh niên Mỹ tuổi trẻ, nhưng bầu nhiệt huyết cao, nhất là đối với trẻ em VN nạn nhân chiến tranh.

Cậu động lòng từ tâm trước sự van xin khẩn thiết của bà Hoàng Anh, nên chấp nhận cho cả 7 đứa trẻ được đi Mỹ.


Theo lời bà Hoàng Anh do tác giả Dana Sachs thuật lại, khi Ross Meador yêu cầu bà Hoàng Anh ký tên đồng thuận cho Hội

FCVN quyết định đưa 7 đứa con bà vào “diện” con nuôi khi tới Mỹ, bà Anh từ chối (?) Bà nói đứa gái lớn của bà sẽ chịu trách

nhiệm lo cho các em của nó (?) trong vòng hai năm, bà sẽ tìm cách đi Mỹ sau đó (?) Thế là cả 7 đứa bé rời khỏi Việt Nam trên

chuyến bay ngày 26/4/1975. (Cùng ngày và cùng chuyến bay với 2 đứa con trai của tôi).


Ở đây xin mở dấu ngoặc về sự từ chối của bà Hoàng Anh. Nếu vào lúc dầu sôi lửa bỏng mà bà mẹ gửi con cho người ta lại

bảo có đứa gái lớn “sẽ chịu trách nhiệm lo cho các em nó trong vòng hai năm”, có lẽ không cơ quan thiện nguyện nào dám

chấp nhận. Đâu có gì bảo đảm việc đứa lớn sẽ lo cho 6 đứa em nó ở một nơi hoàn toàn xa lạ? Mặt khác, bà Hoàng Anh lấy gì

bảo đảm sẽ đi Mỹ được ngay sau khi 7 đứa con bà đã đi, trong lúc chiến cuộc leo thang từng giờ và định mệnh thì vô cùng

nghiệt ngã?


Đến tháng 8/1975, bà Đoàn Thị Hoàng Anh tới được Hoa Kỳ. Tháng 9/1975, sau khi ổn định được chỗ định cư ở Mỹ, bà Hoàng

Anh nhờ Hội Hồng Thập Tự Mỹ giúp tìm 7 đứa con bà để đưa về đoàn tụ với bà. Chỉ trong vài ngày, ngày 28/9/1975, bà Hoàng

Anh được xum họp với 4 trong số 7 đứa con của bà do một thành viên trong Hội FCVN ở Denver (Colorado) nuôi dưỡng và

hoàn lại cho bà. Vừa gặp bà, chúng hớn hở reo mừng: “Má! Má!”


Đứa con trai út của bà Anh tên là Đoàn Văn Bình thì do ông bà Johnny và Bonnie Nelson bảo dưỡng tại Tiểu bang Iowa. Ông

bà Nelson không tin bà Hoàng Anh là mẹ ruột của cháu Đoàn Văn Bình, nên từ chối hoàn trả đứa bé theo yêu cầu của bà. Bà

Hoàng Anh đệ đơn kiện lên Tòa Án Tiểu bang Iowa. Bà thua kiện ở Tòa sơ thẩm. Nhưng 6 tháng sau, ngày 06/02/1976, Tòa

phúc thẩm phán quyết cho bà Hoàng Anh quyền nhận lại đứa con.


Điều đáng chú ý ở đây là lời nhận định của ông Chánh án Tòa Thượng thẩm Iowa trong phiên phúc xử. Ông tuyên bố: “Chúng

tôi hoàn toàn không thấy việc bà Hoàng Anh giao con mình cho Hội FCVN làm sao lại được diễn dịch là một dấu chỉ rằng bà ấy

bỏ con. Trái lại, việc bà kiên định tìm kiếm chúng trên xứ sở này xác quyết rằng bà tỏ rõ tâm ý chu toàn trách nhiệm và bổn

phận làm cha làm mẹ của mình” [2].


Còn lại 2 cháu khác, theo Dana Sachs, về sau bà Hoàng Anh biết được một trong hai đứa con này do một gia đình người Pháp

nuôi dưỡng nhưng bà không tiếp cận được với gia đình này. Không rõ kết quả cuối cùng ra sao.


Dù sao, trong 7 đứa con thất lạc, bà mẹ nhận về cho mình 5 đứa với thời gian chưa tới một năm từ ngày xa cách thì cũng đã là

niềm an ủi lớn!


Thú thật, nếu tôi ở vào hoàn cảnh của bà Hoàng Anh trên đây, tôi sẽ hết lòng đội ơn anh Ross Meador, bà Cherie Clark, Hội

FCVN cùng tất cả những ai góp tay cứu sống và nuôi dưỡng con mình. Giả sử mỗi mình bà (như bà kể) với hai bàn tay trắng

cứ nặng gánh một lúc 7 đứa con, chơi vơi giữa đô thị Sài Gòn vào những giờ thành phố này đang lên cơn hấp hối, bà sẽ xoay

trở làm sao? Có cứu được mình và cứu được trọn vẹn 7 đứa con của bà không?


2) Cha mẹ nuôi trì hoãn trả con cho mẹ ruột


Một bà mẹ Việt Nam khác tên Dương Bích Vân tại Tiểu bang Michigan đã đệ đơn lên Tòa án đòi quyền nhận lại đứa con trai bà

rời Việt Nam theo Chiến dịch Di tản Trẻ em. Quan Tòa lúc bấy giờ đặc biệt tập chú vào vấn đề quyền lợi cao nhất của đứa trẻ.


Bà Bích Vân nói khi rời bỏ con mình, bà đã không hề ký một giấy tờ nào về đứa bé. Khi đến được Mỹ, bà mẹ biết con mình

đang ở đâu do ai nuôi. Bà kêu cứu để được giúp đưa con bà về với bà. Nhưng gia đình cha mẹ nuôi đứa bé nghe theo lời

khuyên của luật sư đã cố tình trì hoãn việc hoàn trả đứa bé với mục đích làm nản lòng người mẹ muốn đòi con.


Sau gần trọn một năm dằn co, đến tháng 6/1976, vụ kiện ngã ngũ. Tòa nêu lên câu hỏi: “Ai mới thật sự quan tâm tới đứa trẻ

trong vụ này?” Nếu gia đình cha mẹ nuôi thật sự có lòng quan tâm tới quyền lợi cao nhất của đứa bé, thì tại sao họ không mau

chóng đến tòa giúp kết thúc vụ kiện mà lại cố tình trì hoãn lâu dài? Do đó, tòa quyết định cho bà mẹ ruột đứa bé được quyền

nhận lại con mình (trang 201-202).


3) Mẹ ruột chấp nhận thử thách


Vị quan tòa ở Tiểu bang California đã có một quyết định đầy sáng suốt đối với quyền nuôi dưỡng đứa con trai thất lạc hồi 8 tuổi

tên “Tuấn Anh” như sau:


Tuấn Anh là tên của đứa bé con lai Mỹ của người thiếu phụ tên Lê Thị Sang. Bà Sang vốn là người làm công cho cặp vợ chồng

William và Elizabeth Knight đang công tác tại Việt Nam. Vào những ngày cuối cuộc chiến (1975), bà Sang sợ Cộng sản ám hại

con mình, đã giao nó cho ông bà Knight, nhờ đưa đi Mỹ. Di tản đến Hoa Kỳ, cháu Tuấn Anh được ông bà Knight nuôi dưỡng và

đã đặt tên cho nó là Dean - Dean Knight.


Vào lúc đứa con trai bà Sang di tản thì bà Sang cũng thoát khỏi Việt Nam để đi đến Hoa Kỳ. Ở đây, bà Sang tìm được nơi cư

trú của ông Knight. Bà yêu cầu hoàn trả đứa bé lại cho bà. Ông bà Knight từ chối với lý do đứa bé đã được bà Sang “mang

cho” để làm con nuôi và hiện nó đang hưởng cuộc sống mới tốt đẹp. Bà Sang không đồng ý, đã đệ đơn khởi kiện.


Vụ án kéo dài 20 tháng - thời gian dài đủ cho đứa bé khăng khít với cha mẹ nuôi của nó. Nó không còn nhớ gì về Việt Nam và

cũng chẳng cần biết tới Việt Nam. Quan tòa tự đặt cho mình câu hỏi: “Liệu việc trả đứa bé về cho mẹ ruột nó có gây nguy hại

gì cho bản thân nó không?” Và rồi ông quyết định: Giao đứa bé cho mẹ đẻ trong vòng ba tháng. Nếu sau ba tháng, bà Sang

chứng minh con bà thật sự yêu thương mẹ ruột, thì nó sẽ được hoàn trả cho mẹ ruột.


Bà mẹ đã phải lao tâm khổ tứ biết bao để lập lại tình mẹ-con giữa bà và cháu Tuấn Anh dù rằng bà không khỏi trải qua một số

chướng ngại. Chẳng hạn, không ít lần thằng bé nổi cơn, đòi “mét” quan tòa và đòi chạy về với cha mẹ nuôi. Nhưng nhờ kiên

nhẫn, nhờ thể hiện tình mẫu tử của mẹ đối với con và cũng nhờ đứa bé nhanh chóng thích nghi với cuộc sống mới, cháu Tuấn

Anh bắt đầu gọi “Má” thân thương và gắn bó với mẹ mình. (Trang 202-203).


4) Mẹ con đoàn viên tại Việt Nam


Mẩu truyện cuối cùng kể về một bé gái 7 tuổi tên là Hồ Thị Ngọc Anh được mẹ đẻ là bà Hồ Thị Hân (Hán?) từ Đà Nẵng đưa vào

Vũng Tàu khi bà chạy loạn vào những ngày cuối tháng 4/1975. Tại đây, bà mẹ chấp nhận để con gái lai Mỹ của mình ra khỏi

nước trên một chiếc tàu mỏng manh. Còn chính bà và những đứa con khác của bà (không lai) trở về Đà Nẵng.


Cháu Ngọc Anh được đưa tới Mỹ và được xếp vào một cô nhi viện tạm thời ở Philadelphia (Pennsylvania). Hình ảnh cháu Ngọc

Anh sau đó được đưa lên truyền hình Mỹ. Một gia đình Mỹ gốc Do Thái (ông bà Syd và Norm Gelbwaks) từ Connecticut lái xe ô

tô đến Philadelphia xin nhận cháu Ngọc Anh làm con nuôi. Vì quen với bầu khí cô nhi viện, ban đầu cháu Ngọc Anh phản ứng

bằng cách la khóc, tránh xa gia đình này. Nhưng cuối cùng, cháu bé đã chịu đi cùng gia đình về Connecticut. Điều đáng nói ở

đây là người mẹ đẻ của cháu Ngọc Anh vẫn còn ở lại Việt Nam (trang 192-196).


Tới cuối quyển sách (trang 225), tác giả cho biết sau 30 năm lưu lạc, người mẹ ở Việt Nam không ngừng tìm kiếm con. Trên

đường phố Đà Nẵng, gặp bất kỳ người du khách Mỹ nào, bà Hân (hay Hàn) cũng hỏi về con mình. Thế rồi bà may mắn gặp

được một viên chức của Hội Hồng Thập Tự Hoa Kỳ. Người này về Mỹ, tìm được tông tích Ngọc Anh (nay đã có chồng con).

Nhờ một bức hình cũ, Ngọc Anh nhận ra mình lúc còn thơ bé trong vòng tay của mẹ. Ngọc Anh thu xếp cùng chồng và cả bà

mẹ nuôi đi về Việt Nam. Nhiều kỷ niệm thuở thiếu thời trở về với ký ức Ngọc Anh. Dù ngôn ngữ là rào cản, nhưng nó không cản

trở được tình mẹ-con.


Dana Sachs kết thúc câu chuyện bằng những lời minh họa cảm động như sau:


Anh [tức Ngọc Anh] nói: “Dầu tôi chẳng hiểu mẹ tôi nói gì, [giữa mẹ-con chúng tôi] vẫn có sự liên kết và gần gũi. Mẹ tôi luôn

luôn nói ‘Mẹ thương con’. Dầu rằng người em trai một mẹ khác cha của tôi không có mặt ở đó để phiên dịch và dù chúng tôi

không ai hiểu ai, mẹ tôi vẫn nắm lấy tay tôi’. Giống như trong cuộc hỗn loạn của những ngày cuối cuộc chiến thảm khốc ấy,

người mẹ đau khổ đã siết chặt hai bàn tay con gái mình trong tay mình, rồi nâng nó để nó tự tìm đường vươn ra thế giới như

một con chim non. Giờ thì sau những năm mỏi mòn, bà mẹ lại nâng lấy tay con mình, kéo đứa con trở về phía mình với mình”

[3].


Lời kết của mẩu truyện trên đây được chính Dana Sachs dùng để kết thúc cuốn sách The Life We Were Given của bà.


Tâm trạng cá nhân tôi cũng na ná tâm trạng các bà mẹ trên đây. Và tôi tin là các con tôi cũng thấu hiểu lòng tôi như cô Ngọc

Anh hiểu được nỗi lòng mẹ mình qua cái siết chặt tay giữa hai mẹ con với nhau.


B. Những nỗ lực kiếm tìm


1) Mẹ nuôi quyết tìm mẹ ruột của đứa con nuôi.


Có người cho rằng cha mẹ nuôi của các trẻ di tản Việt Nam chẳng những không tận tình dưỡng dục các em, mà còn tìm cách

ngăn cản cha mẹ ruột đoàn tụ với con cái mình. Quả đã có tình trạng na ná như vậy, nhưng chỉ trong ít trường hợp riêng lẻ cá

biệt. Kẻ xấu thì lúc nào cũng lợi dụng cơ hội, bé xé to, nhất là cho mục đích tuyên truyền, như đã chứng minh trên.


Ở đây, xin nêu ra một bằng chứng nữa về cách hành xử của cha mẹ nuôi người Mỹ có lương tâm và có tấm lòng nhân đạo thật

sự đối với con nuôi của mình cũng như với mẹ đẻ của đứa bé. Đó ông bà Paul và Cheryl Markson, Tổng Giám đốc Điều hành

Hội FCVN tại Hoa Kỳ.


Ngoài nhiệm vụ đối với FCVN, ông bà Markson cũng nuôi một số trẻ em nạn nhân chiến tranh Việt Nam như ông bà Clark.

Trong số các trẻ do ông bà Markson nhận nuôi, có một cháu gái mà bà Cheryl Markson biết chắc chắn nó còn mẹ. Người mẹ

ruột khốn khổ của nó sống đâu đó tại Việt Nam.


Năm 1991, sau khi cung cấp tin tức về đứa con trai thất lạc thứ hai của tôi là cháu An, bà Cheryl có viết thư nhờ tôi tìm tin tức

về bà mẹ ruột của đứa bé mà bà đoán có thể đang lưu lạc ở vùng Châu Đốc, Rạch Giá.


Tiếc thay! Vào thời điểm đó, chúng tôi đang tất bật hoàn tất hồ sơ đi định cư theo chương trình (HO) cựu tù nhân chính trị. Mặt

khác, chồng tôi vẫn còn thuộc “diện quản chế” nên nhất cử nhất động của anh đều bị theo dõi. Dầu vậy, chúng tôi vẫn lặn lội đi

tới vùng Châu Đốc-Rạch Giá cho được, để tìm hỏi vài người và bỏ tiền đăng báo địa phương tìm trẻ lạc. Nhưng năm 1991,

năm mà bà Cheryl Markson nhờ chúng tôi đi tìm người mẹ ruột của đứa bé con nuôi, cũng là năm chúng tôi phải chạy lo thủ tục

xin đi tị nạn, thành thử tôi ân hận đã không làm tròn điều phải làm để bù đắp phần nào công ơn tôi được huởng từ tấm lòng

quảng đại của nhiều người, trong đó có ông bà Markson. Cuối năm ấy (1991) gia đình chúng tôi rời Việt Nam.


Không rõ sau này bà Cheryl Markson có tìm ra mẹ ruột của đứa bé để dựng lên cảnh đoàn tụ ấm cúng cho họ giống như

trường hợp của chúng tôi hay không. Dù sao, đối với tôi, việc làm đầy thiện chí của bà mẹ nuôi người Mỹ có tên Cheryl

Markson rõ ràng là một nghĩa cử mẫu mực về tình nhân loại rất đáng khâm phục.


2) Lời kêu cứu khẩn thiết.


Chuyện tìm con của tôi đã có hồi kết “có hậu” sau hơn 15 năm khắc khoải. Tôi nhận được hình ảnh tin tức cả hai đứa con trai

thất lạc của tôi, không phải trên đất Mỹ mà ngay khi còn ở Việt Nam, đứa lớn năm 1990, đứa nhỏ năm 1991. Đến cuối năm

1991, gia đình chúng tôi rời Việt Nam theo diện HO. Chính bà Debra Kasper mẹ nuôi cậu trai lớn của tôi bảo trợ gia đình chúng

tôi đến ngụ nhà bà tại thành phố New York. Cả hai đứa con tôi lúc bấy giờ đều có mặt tại phi trường JFK, New York, đón chúng

tôi. Đứa em, sau đó phải về với gia đình dưỡng phụ ở Boulder, Colorado để hành trang vào đại học.


Tuy nhiên, bên cạnh tôi, chung quanh tôi, cả trong giới người Việt cũng như trong mọi dân tộc khác, không hiếm gì những bi

kịch mẹ lạc mất con do hoàn cảnh này hay biến động khác. Thiên tai. Chiến tranh. Mâu thuẫn gia đình. Thù hằn cá nhân. Đói

rách. Cướp giật... Tất thảy đều có thể là nguyên nhân của những phân ly bất chợt đứt ruột xé gan!


Có những người mẹ bằng mọi giá quyết tìm lại cho được máu thịt đã chia lìa. Cũng có những bà mẹ cam phận bất lực do tình

cảnh khốn đốn về mặt an toàn cá nhân hay về phương diện tài chánh. Rồi năm năm, mười năm, hai mươi năm, ba mươi năm

trôi đi lặng lẽ, bóng con cứ mãi biền biệt xa cách mẹ hiền! Nỗi dằn vặt đè nặng biết bao bà mẹ bạc phước... chờ mãi không

thấy con, và rồi nhắm mắt ra đi ôm theo nỗi đau xuống tuyền đài!


Là người mẹ có con thất lạc, tôi thật sự cảm nghiệm thế nào là nỗi đau lạc mất con, mà hàng ngàn lời kể, hàng chồng trang giấy

dày đặc câu-chữ cũng không sao tả cho hết.


Từ kinh nghiệm của người trong cuộc, tôi tha thiết khẩn khoản van nài tất cả các bậc dưỡng phụ, nghĩa mẫu, các nhà giám hộ

trẻ cô nhi hay trẻ lạc loài hãy vì lòng nhân đạo và sự quảng đại vô vị lợi của mình, bằng mọi nỗ lực có thể, giúp tìm cho ra cội

nguồn cha mẹ đẻ của những đứa trẻ vô phần bạc phúc, nối kết mẹ-con họ lại với nhau...


3) Ba Mươi Tám năm - chưa dứt kiếm tìm.


Năm 2013, tức 38 năm sau cuộc chiến Việt Nam, vẫn còn những cha mẹ rao tìm con cái hay con cái rao tìm cha mẹ một cách

tuyệt vọng, nhưng vẫn trông chờ “còn nước còn tát”. Điển hình, người ta đọc thấy trên internet (tháng 4/2013) lời rao bi thảm

của người cha tên Cao Anh Vân và người mẹ tên Nguyễn Thị Lan hiện định cư tại Westminster, CA, Hoa Kỳ quyết tìm con

mình là “Cao Thị Minh Phương, sinh năm 1964, thất lạc lúc 11 tuổi tại bến tàu căn cứ Chu Lai, tỉnh Quảng Tín vào Tháng Hai

năm 1975 khi gia đình di tản. Cháu lúc đó được gởi cho một người tên Minh giữ hộ trong khi gia đình lo bồng bế các đứa con

khác trong khi loạn lạc. Địa chỉ cha mẹ hiện nay: 13931 Newland St. #7, Westminster, CA 92683 USA.”


Còn đây lời rao của đứa con thất lạc rao tìm cha, cũng vào dịp tháng 4/2013: “Con gái là Bích, hiện ở Pháp, tìm cha: Tô văn

Giảng, trước 75 làm việc tại Air Việt Nam, văn phòng đặt tại số 116 Nguyễn Huệ, Sài Gòn. Ba ơi, có còn nhớ con không? Con

gái là Bích đây. Hồi những năm 70 -71, nhà mình ở Cư xá Nguyễn Hoàng, sang năm 72 thì dọn về Cư xá Lữ Gia Quận 11, Phú

Thọ. Hồi đó con còn nhỏ lắm, nhưng vẫn nhớ mỗi lần Ba về thăm đã bồng ẵm con và cho con nhiều đồ chơi, bánh kẹo. Từ

ngày 30/04/75 đến nay con không còn nhận được tin tức gì của Ba nữa, vậy được tin này mong Ba, nếu còn sống ở đâu đó

cho con được biết tin. Xin quý Cô Bác, anh chị em nào có biết chút tin tức gì cuả Ba tôi, dù rất mong manh cũng xin vui lòng

viết cho tôi vài hàng qua đ/c E -mail: bichsg71@hotmail.fr”


Tôi thầm mong những người mẹ xấu số sẽ nhận được những lời an ủi ủy lạo của người xung quanh hơn là những lời dè bỉu mỉa

mai khoét sâu thêm vết thương lòng. Nhất là mong đừng ai vì động cơ chính trị hay tiền bạc mà làm cho việc tìm kiếm đứa bé

thất lạc đi tới chỗ bế tắc hoặc đào sâu hố ngăn cách giữa cha mẹ ruột với con cái hay với cha mẹ nuôi các cháu.

4. Không tắm máu, nhưng rỉ máu trường kỳ.

Quả thật, sau 30/4/1975, Cộng sản Miền Bắc đã không mở ra một cuộc tắm máu. Biến cố diệt chủng dã man ở Campuchia sau

ngày 16/4/1975 gây phẫn nộ cho công luận thế giới khiến CSVN chùn chân, không thực hiện cuộc thảm sát dã man kiểu Mậu

Thân Huế 1968 hay đấu tố tàn bạo kiểu Cải Cách Ruộng Đất 1956 ở Miền Bắc. Lại nữa, chiến thắng mau chóng bất ngờ của họ

cũng đã làm cho họ lo sợ một cuộc phản công sống-chết nếu họ mạnh tay gây đổ máu hàng loạt tại Miền Nam Việt Nam!


CSVN không tắm máu, nhưng toàn thể người dân VNCH tiếp tục rỉ máu. Đặc biệt với trẻ em Miền Nam Việt Nam sau ngày

30/4/1975, sự phân biệt đối xử thật là tàn nhẫn và thô bạo nhắm riêng vào đám con em “ngụy quân, ngụy quyền”, trẻ lai và con

cái tín đồ tôn giáo! Các em bị phân biệt đối xử, bị khinh ghét, xua đuổi bởi chính những đứa trẻ cùng tuổi các em coi các em

như những thứ ghẻ lở, cùi hủi phải loại trừ! Số phận các em không khác gì số phận em bé sáu tuổi nêu trên.


Đọc The Unwanted - Kẻ Vô Thừa nhận của Kien Nguyen [25] mới thấy rõ sự thật phũ phàng ấy nhan nhãn hàng ngày tại Việt

Nam sau 30/4/1975. Đó là quyển tự truyện của một trẻ lai bị ruồng bỏ, khinh chê và hất hủi tại Việt Nam vào thời điểm ấy, ít nhất

cho tới khi các trẻ lai được Hoa Kỳ đón nhận trở về quê cha, qua chương trình đoàn tụ con lai bắt đầu hồi cuối thập niên 1980.


Kien Nguyen tức Nguyễn Kiên sinh năm 1967 tại Nha Trang, là trẻ lai, mẹ Việt, cha Mỹ. Kiên rời Việt Nam năm 1985 để định cư

tại Mỹ theo Chương trình trên. Năm 2001, khi xuất bản quyển The Unwanted, Nguyễn Kiên đã là nha sĩ hành nghề tại trung tâm

thành phố New York.


Cuốn tự truyện The Unwanted của Kien Nguyen đại khái như sau: Kiên sinh ra trong một gia đình khá giả. Mẹ anh là một viên

chức cấp cao ngân hàng tại Nha Trang. Sau 30/4/1975, từ chỗ đang giàu có sung túc, gia đình Kiên rơi vào nghèo đói cùng

cực do chính sách phân biệt đối xử bạo tàn của guồng máy chính quyền mới. Kiên bị hất hủi thậm tệ bởi những người hàng

xóm và cả bởi những người gia đình hay tộc họ với mình khiến anh nhận ra bản thân anh chỉ là một đứa con vô thừa nhận chỉ vì

quá khứ gia đình Kiên liên hệ mật thiết với đế quốc Mỹ và bản thân Kiên là tàn tích của đế quốc ác ôn ấy. Càng ngày Kiên càng

bị ngược đãi thô bạo... cho đến ngày anh được phía Mỹ chấp nhận cho định cư tại Hoa Kỳ với tư cách tị nạn chính trị. Chính

trên đất nước này, Kiên có cơ hội làm lại cuộc đời, học hành tiến thân (bác sĩ nha khoa), hòa nhập vào cộng đồng đa sắc dân

và sống hạnh phúc.


Còn tại Việt Nam, ngay trong trường học, những lớp học “lịch sử” [26] là những cơ hội để “nhà” dạy sử mạt sát kẻ thua trận và

phát động chiến dịch “thề uống máu quân thù”, “diệt tan bọn Mỹ-ngụy ác ôn” cùng những tàn tích của “chúng”. Những bài học

truyền bá đạo đức hận thù - gọi là “đạo đức cách mạng” gây thù chuốc oán trong đầu óc trẻ con! Những “tàn tích” mà các thầy

cô dạy sử của chế độ nhắm tới chính là những trẻ lai và con cái “của ngụy” đang hiện diện trong lớp. Chúng nó thập thò ở đằng

cuối lớp kia, gục đầu giấu mặt và thổn thức trong lòng.


Hồ sơ lý lịch học đường của các trẻ lai và con cái của “ngụy quân- ngụy quyền” bị nhuộm đen. Các em bị xếp hạng chót trong

bản xếp hạng “thành phần đối tượng” và dĩ nhiên luôn bị phê hạnh kiểm (đạo đức) xấu! Phần lớn những đứa trẻ xấu số này nếu

không bị đuổi học, thì có ngày cũng phải tự ý bỏ học, sống kiếp lang thang đầu đường xó chợ.


Còn đâu nữa cơ hội cho các em vươn lên?


Nếu không có trào lưu đổi mới bắt đầu từ Liên Xô hồi thập niên 1980 và sự sụp đổ của chủ nghĩa Cộng sản hồi đầu thập niên

1990, thì số phận các trẻ em “đối tượng” trên chắc chắn càng bi đát hơn, trừ gia đình nào trốn ra khỏi nước hay ít ra con cái họ

được gửi cho người thân tín mang đi bằng đường biển hay đường rừng mà những cái chết thảm luôn rình rập.


Có người lại bảo rằng, các trẻ di tản, tuy nhiều em lớn lên thành công về mặt kiến thức và đời sống, nhưng vẫn chịu nhiều mất

mát về mặt tâm lý, tình cảm gia đình hay cội nguồn dân tộc!


Cuộc trốn chạy nào không mang theo một vài mất mát, nhiều hay ít, dài hạn hay tạm thời? Thương tích nào không để lại vết sẹo

dù đã được chữa lành? Trên cõi đời này, đâu có gì là toàn vẹn! Nhưng suy cho cùng, phần bù đắp cho những mất mát ấy lại

cao gấp bội.


Riêng về những hạn chế hay bất cập của Chiến dịch Di tản Trẻ em năm 1975, tôi cho đó là điều khó tránh khỏi đối với mọi tổ

chức, huống hồ là một tổ chức tự mình đứng ra đảm nhận một trách nhiệm hết sức nặng nề và cấp bách của thời chiến và ngay

dưới lằn tên mủi đạn.


Ít ra Chiến dịch ấy đã đạt được mục tiêu cứu vớt trẻ em nạn nhân chiến tranh theo tôn chỉ của những người thiện chí hợp nhau

lập thành Hội Bạn Của Thiếu Nhi Việt Nam (Friends of the Children of Viet Nam - FCVN) hay Hội bạn của mọi thiếu nhi (Friends

For All Children - FFAC).


Vả lại, theo cái nhìn của tôi qua một số tài liệu về Trẻ em Nạn nhân Chiến tranh Việt Nam mà tôi đọc được, những thiếu sót của

Chiến dịch không đến nỗi gây tác hại nghiêm trọng cho tương lai cuộc sống các trẻ di tản, ngoại trừ tai nạn chiếc máy bay

Galaxy-5A ngày 4/4/1975 ngoài mọi sự dự đoán và tinh toán.


Mặt khác, tình trạng thiếu hụt thực phẩm hay thuốc men hoặc vài tiện nghi nào đó trong chuyến di tản của các trẻ cũng là những

bất cập khó tránh giữa cảnh bom rơi, đạn nổ không dứt.


IV. Lá rụng về cội


1) Tình cảm thiêng liêng và tình cảm dân tộc.


Nguyễn Vĩnh Nguyên của tờ Sài Gòn Tiếp Thị dựa vào quyển The Life We Were Given để đặt vấn đề rằng trong Chiến dịch Di

tản “Có rất nhiều đứa trẻ ra đi khi còn được bồng ngửa, không có ký ức, hình dung về quê hương gốc gác. Cũng có những

đứa đủ lớn để luôn đau đáu về anh em, gia đình thất lạc. Và đã có những cuộc kiếm tìm, gặp gỡ đầy xót xa... Ở mỗi cuộc đoàn

tụ tưởng chừng may mắn đó, người ta lại một dịp đối diện với vết sẹo chưa hẳn đã liền da của bi kịch gia đình.”


Tương tự, Dương Tử của báo VNExpress cũng xác quyết “Những đứa trẻ còn rất nhỏ với vùng ký ức mờ nhòe luôn cố gắng

để tìm lại lai lịch nhưng gần như là không thể. Mặc dù nhiều người trong số đó được tạo những điều kiện vật chất tốt để sinh

trưởng, hiện có công việc ổn định, thành đạt, nhưng trong họ luôn day dứt câu hỏi về nguồn gốc và những người ruột thịt. Ngay

cả cái tên thể hiện nguồn gốc Việt cũng rất ít người giữ được.”


Là người trong cuộc, tôi nhìn nhận rằng về mặt văn hóa và tình cảm gia đình theo truyền thống Việt Nam, các trẻ di tản trong đó

có hai con trai tôi quả đã có phần mất mát. Cuộc ly tán nào không để lại chấn thương tâm lý cho cả người đi lẫn người ở lại,

nhất là ly tán trong một tình thế vô cùng bức bách, tuyệt vọng! Tuy nhiên điều ấy đối với tôi không bao giờ là tấn bi kịch gia đình

- ngoại trừ thời gian tôi chưa biết con tôi đi đâu, sống lưu lạc nơi nào, bởi vì khi con tôi lạc mất, tôi chỉ mong chúng sống ở một

nơi nào chúng được hưởng một cuộc sống đáng sống, cuộc sống có ý nghĩa, chúng “được tạo những điều kiện vật chất tốt để

sinh trưởng, có công việc ổn định, thành đạt.” Ít ra chúng không bị đày đọa, không bị trù giập, không bị ức hiếp. Còn chuyện

tình cảm là một vấn đề khác.


Hai đứa con trai tôi nếu ở lại với tôi tại Việt Nam, dĩ nhiên chúng sẽ có được tình cảm chan hòa với cha mẹ và anh chị chúng,

nhưng ai đoán biết được tình cảm ấy tồn tại bao lâu khi mà những bài học về sự dối trá và về lòng thù hận cứ rót vào tai tuổi trẻ,

nhồi sọ chúng, dẫn dắt chúng đi vào một kiểu sống không có ngày mai, không còn tôn ti trật tự từ gia đình tới xã hội đến học

đường!


Cho đến bây giờ, đọc báo chí Việt Nam - nhất là những tờ báo thuộc dòng chính của đảng và nhà nước CSVN, tôi thấy rõ trên

quê hương tôi không còn đâu nữa cái giềng mối “nhân, nghĩa, lễ, trí, tín” giữa người với người từ trong gia đình ra tới học

đường, hàng xóm và xã hội rộng lớn hơn.


Trong gia đình thì con cái ngỗ nghịch cha mẹ, thậm chí giết chết ông bà cha mẹ chỉ vì một số tiền/vàng chẳng là bao. Anh em

một nhà cấu xé nhau, sát hại lẫn nhau cũng chỉ vì tranh nhau những mối lợi vật chất rất nhỏ.


Nơi học đường thì thường xảy ra tình trạng cả thầy lẫn trò đua nhau đánh mất giềng mối tốt đẹp thầy-trò của thời trước 1975.

Nhiều lúc thầy không ra thầy, trò không ra trò. Thầy hiếp đáp trò, trò đánh lại thầy. Thậm chí cả nữ sinh, lẽ ra phải nhu mì hiền

thục thì lại hung hãn đến tàn bạo và “mất dạy” rũ nhau đánh hội đồng, lột áo quần bạn mình giữa thanh thiên bạch nhật cho kẻ đi

qua người đi lại tha hồ “chiêm ngưỡng”, rồi thì những “bức tranh lõa thể sinh động” ấy lại được tung đầy trên internet.


Hàng xóm thì hại nhau càng ngày nhiều, có khi chỉ vì tranh nhau một vài thước đất dọc hàng rào. Những va chạm không đâu vào

đâu lại dẫn tới ẩu đả đâm chém nhau tàn nhẫn…Thậm chí có những cái nhìn gọi là “nhìn đểu” dẫn đến chém giết nhau như

đùa. Cán bộ công chức từ lớn tới nhỏ đua nhau tham nhũng, thu vén làm giàu trên nỗi đau của dân nghèo, rồi lại dựa thế ỷ

quyền vu khống, chụp mũ cho dân, biến dân lành thành tội phạm! Đó là chưa kể tới các tệ nạn xì ke ma túy, các vụ buôn bán

phụ nữ và trẻ em ra nước ngoài để làm tôi đòi hay làm “đồ chơi” cho ngoại quốc!


Có đổ lỗi được chăng cho tình trạng chia cắt gia đình vào những ngày sau 30/4/1975? “Mất gốc” đó chăng? Ai làm cho con

người trở nên đổ đốn, “mất gốc”? Và ai trách nhiệm về những mất mát trên dẫn tới tình trạng băng hoại và đảo lộn trật tự xã hội

hiện nay tại Việt Nam? Sao không chỉ thẳng thủ phạm mà cứ vòng vo, hết đổ lỗi cho “Mỹ-ngụy”, cho tàn dư văn hóa đồi trụy

Mỹ-ngụy tới đổ thừa cho hậu quả chiến tranh, trong khi những thứ đó đã lui vào dĩ vãng hàng 40 năm rồi còn gì? Bày ra đủ thứ

xây để cất túi, để ăn, để làm giàu, cố tình bỏ qua trách nhiệm xây dựng con người, xây dựng ý thức đạo đức xã hội nơi con

người, nhất là con người trẻ. Đó chẳng phải là trọng tội đối với dân tộc và tiền đồ đất nước sao?


Bài viết trên Sài Gòn Tiếp Thị còn nêu ra sự kiện “nhiều đứa trẻ [di tản] lớn lên hoang mang, khắc khoải trong việc dò tìm gốc

gác của mình.” Từ đó tác giả bài báo dựa theo Dana Sachs đặt câu hỏi: “Liệu những đứa trẻ đã được đưa đi có thực sự hạnh

phúc hơn những đứa được ở lại với đất nước của chúng và đối diện với sự thiếu thốn, nghiệt ngả của những năm đầu hòa

bình?”


Sống trong môi trường đa sắc dân, đa chủng tộc, đa văn hóa như ở Hoa Kỳ, cả những con người thất học cũng luôn mang tâm

trạng và xu hướng tìm về cội nguồn dân tộc của mình. Huống hồ là các em Việt Nam di tản lớn lên trên đất nước tạm dung (nay

đã được chọn làm quê hương thứ hai), hầu hết đều có ăn học, có sự nghiệp, càng để tâm tìm hiểu về gốc gác cội nguồn và

nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Sinh hoạt của thành phần trẻ VN di tản năm 1975 nay vẫn còn tiếp diễn hằng năm tại Hoa Kỳ

để các em cùng nhau tìm hiểu về quê cha đất tổ, chẳng phải là một biểu hiện đáng khích lệ của tinh thần “lá rụng về cội” sao?


Có những cô cậu lặn lội về nước tìm người ruột thịt của mình để nối lại tình máu mủ. Điều đáng buồn là “bi kịch gia đình” đã

một lần diễn ra hồi tháng 4/1975 trong cảnh kẻ ở người đi hối hả, sợ sệt, giờ đây sau nhiều chục năm xa cách bỗng dưng lại tái

hiện dưới hình thái khác cười ra nước mắt! Cụ thể, trong bầu khí đoàn tụ, đã nổi lên “tâm lý phức tạp” đoạt ngôi, choán chỗ của

tình cảm thiêng liêng.


Không phải do đứa con, đứa cháu “lạc mất nay tìm về”, mà là do một số thân bằng quyến thuộc còn sống ở Việt Nam hiện nay

coi tiền bạc là “biểu thị của tình gia tộc”, đòi kẻ trở về phải có trách nhiệm… mở rộng hầu bao để ban phát, gọi là báo hiếu, là

“đền ơn, trả nghĩa”! Một đòi hỏi “gây sốc” không nhỏ cho kẻ trở về, nhất là kẻ trở về ấy đã hấp thụ một nền giáo dục khác, một

nếp văn hóa văn minh khác, xa lạ với thứ “văn hóa xin-cho” của Việt Nam sau 1975! Khi sự đòi hỏi không được đáp ứng hay

đáp ứng chưa đúng mức, thì lại sinh ra trách móc, chê bai, giận hờn… dẫn tới lạnh nhạt, rồi mâu thuẫn nhau!


Chúng tôi không cho đó là hiện tượng phổ biến. Tuy nhiên, chỉ một ít trường hợp thôi cũng đã là nỗi đau! Phim “Người Con Gái

Đà Nẵng” [27] phác họa thực trạng ấy.


2) Đâu là cõi phúc?


Về câu hỏi “liệu những đứa trẻ đã được đưa đi có thực sự hạnh phúc hơn...” tôi xin trả lời theo kinh nghiệm riêng gia đình

chúng tôi.


Suốt nhiều năm đầu sau 30/4/1975, chúng tôi sống triền miên trong đau khổ. Những đứa con còn lại với chúng tôi không hề

thấy đâu là bóng dáng của hạnh phúc. Cha chúng nó bị giam cầm trong chốn ngục tù lao động. Mẹ chúng nó từ thành thị bị

buộc về nông thôn nếu không muốn bị cưỡng bách đi “lập nghiệp” ở vùng “Kinh Tế Mới” nơi rừng thiêng nước độc. Ở nông

thôn hay vùng KTM, người dân đều cứ phải gục đầu xuống gốc rạ, cứ phải tay lấm chân bùn mà vẫn không tạo ra nổi cái ăn cái

mặc cho những đứa con còn lại của mình. Bản thân các cháu đến trường luôn luôn bị bắt nạt, bị khinh miệt, bị xa lánh... chỉ vì là

con của “ngụy ác ôn”! Thật tội nghiệp!


Mãi cho đến khi rời khỏi đất nước ra đi định cư tại Hoa Kỳ, những đứa con còn lại của tôi chưa đứa nào may mắn lãnh hội được

một trình độ học thức căn bản, do các cháu mang trên người cái bản án chung thân lý lịch “con cảnh sát ngụy”.


Những đứa con còn lại với chúng tôi tại Việt Nam thật sự “giữa đường đứt gánh” nếu chúng tôi không được đặt chân đến đất

nước Hoa Kỳ để đoàn tụ với hai đứa con trai thất lạc của chúng tôi. Và chính trên đất nước Hoa Kỳ, con cái chúng tôi có được

cơ hội nhanh chóng lập lại cuộc sống, hấp thụ một nền giáo dục tân tiến phù hợp với năng khiếu của các cháu, để chúng có

điều kiện tiến thân cả về mặt tri thức lẫn đời sống xã hội.


Cái gọi là “sự thiếu thốn, nghiệt ngả của những năm đầu hòa bình” sự thật chỉ là một cách ngụy biện, một lối biện minh vớt vát

cho chính sách bần cùng hóa và chính sách ngu dân đánh vào người dân, mà dân “ngụy” là mục tiêu người ta nhắm triệt hạ

trước hết!


Việt Nam cho đến cuối thế kỷ 20 vẫn còn là một nhà tù khổng lồ kể từ 30/4/1975! Người dân không thấy đâu là hòa bình, đâu là

tự do, đâu là hạnh phúc, mà chỉ thấy toàn những khinh miệt, mắng chửi, cấm đoán, tước đoạt, chụp mũ, bắt bớ, tù đày, sát hại!

Khủng bố kéo dài và giăng trải khắp Miền Nam Việt Nam trên mọi lãnh vực từ tư tưởng, văn hóa cho tới kinh tế, xã hội, chính trị

và tôn giáo... Những “thiếu thốn nghiệt ngã”, nghĩa là tình trạng đói rách khốn khổ cùng cực của người dân Miền Nam sau

30/4/1975 đâu thể đổ lỗi cho hậu quả chiến tranh!


Một cảnh bi hài chỉ có ở trong các nước Cộng sản, đặc biệt CSVN, là cảnh những đứa trẻ “hồ sơ trắng”, không là con lai, không

là “con ngụy”, thì đều “được dạy” làm điềm chỉ viên, mật báo viên, công an viên mà cán bộ CS dùng cài đặt vào từng gia đình,

từng trường học, từng ngõ ngách xóm làng, khu phố, đâu đâu cũng tai vách mạch rừng, khiến mọi người (trừ nhóm Cộng sản

cầm quyền) đều sợ: sợ cả người cùng máu mủ ruột thịt thân thiện nhất của mình. Hạnh phúc gia đình làm sao có được? Trong

tình trạng “cư không an” từ nhà ra ngõ do chế độ công an trị tạo nên? Nỗi sợ đè nặng mọi người, mọi nhà, mọi cơ cấu xã hội.

Nói cũng sợ, ăn cũng sợ, mặc cũng sợ, quan hệ bạn bè với nhau cũng sợ, sử dụng tài sản do mình làm ra cũng sợ!


Ai sao không biết, riêng tôi khi hai đứa con trai tôi rời khỏi tôi, điều tôi mong mỏi không phải là tình cảm giữa tôi và chúng nó!

Tôi đã phải hy sinh tình cảm của mình! Miễn sao con mình có được một cuộc cuộc sống đáng sống, tốt đẹp và hạnh phúc!


Hạnh phúc của con tôi chẳng phải là hạnh phúc của tôi và của cả gia đình tôi sao?


Phần kết: Lời tri ân


Là một tín hữu công giáo, tôi luôn xác tín rằng, không điều gì xảy ra cho tôi và gia đình tôi mà không do Chúa an bài. Vì vậy, tôi

không ngừng “cảm tạ hồng ân Thiên Chúa bao la” vì Người đã ban cho chúng tôi những điều kỳ diệu sau khi gửi đến cho

chúng tôi một số thử thách.


Ngoài ra, tôi còn được nhiều quới nhân tận tình giúp đỡ, dù họ không cùng là đồng bào với tôi, không hề chịu ơn tôi, thậm chí

không hề biết tôi là ai.


Dĩ nhiên, tôi không thể bỏ qua công lao cha mẹ nuôi của hai đứa con tôi hết lòng chăm sóc con tôi và lo lắng mọi thứ cho gia

đình chúng tôi. Và còn biết bao ân nhân khác cứu giúp chúng tôi cách này hay cách khác khi chúng tôi lâm cảnh khốn cùng.


Chúng tôi làm sao quên ơn Chính phủ và người dân Hoa Kỳ niềm nở đón nhận gia đình chúng tôi, giúp chúng tôi có một cuộc

sống tự do, an lành và no cơm ấm áo trên miền đất tuy là đất tạm dung đối với chúng tôi, những kẻ lưu vong tị nạn, nhưng cũng

là mảnh đất mà chúng tôi đã quyết chọn làm quê hương thứ hai của mình khi tự nguyện tuyên thệ làm công dân Hiệp Chủng

Quốc.


Nhờ sống trên nước Mỹ, chúng tôi mở rộng tầm nhìn của mình, không bị vùi giập trong lạc hậu u tối do người ta tự hào trong

hào quang chiến thắng và trong ý thức hệ hận thù, mà đối xử phân biệt một cách tàn nhẫn với những kẻ thua trận mà họ gọi

xách mé là “bọn ngụy” cũng như đã hành xử một cách độc ác thâm hiểm đối với con cái của những người này.


Bây giờ, thoát khỏi địa ngục kỳ thị trên đất nước tôi, hết thảy 6 người con của tôi, 3 trai, 3 gái đều được ăn học, có công việc

làm ổn định trong ngành nghệ thuật phù hợp với năng khiếu và kiến thức chuyên môn mà chúng đã thâu thái từ học đường Mỹ.


Tháng Ba 2015

Ngọc Nguyễn
____________
Chú thích:


[1] “It’s not your fault that you left your country. We’re very, very happy to see you back here with us.”


[2] We are wholly unable to see how [Hoang] Anh’s relinquishment of her children to FCVN could be construed as an indication

to abandon them. On the contrary, her relentless search for them in this country affirmatively manifests her intention to meet her

parental duties and obligations.” (p. 204).


[3] “Even though I couldn’t understand what she was saying,” Anh said, “there was this connection and closeness. She always

said, ‘I love you!” Even if my half-brother wasn’t there to translate and we couldn’t understand each other, whe was holding my

hand.” It was if, during the panic of those last awful days of war, the frantic mother had held her daughter in her hands, then set

her loft to make her own way in the world, like a fledgling bird. Now, after years of grief, she had lifted he hands again, and

pulled her child back toward her. (Dana Sachs, p.225).


[4] Shirley Peck-Barnes. The War Cradle. Denver, Vintage Pressworks. 2000, Chapter X - Rainbow (pp.231-256).


[5] Nothing, simple nothing calm the atmosphere. What the children were longing for, the staff could not provide. They simple

wanted their mothers, their own mothers - not these people with strange faces who could ot speak their language. (The War

Cradle, p 238).


[6] Tác giả Shirley chỉ nêu là “Commanding General”, không cho biết Commanding (Tư lệnh/Chỉ huy) lực lượng hay đơn vị nào.


[7] Dana Sachs, The Life We Were Given (Boston, Massachusetts:Beacon Press books, 2010).


[8] Sài Gòn Tiếp Thị 30/4/2013: Nguyễn Vĩnh Nguyên.Những đứa tẻ trong chiến dịch không vận.


[9] Hiện là Đức Ông Nguyễn Đức Tiến, nguyên giám đốc Nguyệt san Hiệp Nhất kiêm Giám đốc Trung Tâm Công Giáo VN Giáo

phận Orange County, đang hưu dưỡng tại Nam California.


[10] Cherie Clark. After Sorrow Comes Joy. Westminster, CO. Lawrence & Thomas Publishing House, 2000.


[11] Cherie Clark, -nt- trang 155-156.


[12] Lời giải thích của bà Cherie Clark, sau này tôi lại đọc được trong quyển hồi ký After Sorrow Comes Joy của bà nơi trang

23.


[13] Cherie Clark, -nt- trang 179.


[14] Cherie Clark, -nt- trang 214.


[15] Dana Sachs, The Life We Were Given. Boston, Bacon Press,2010., p. 190.


[16] Theo Dana Sachs, chính Bà Muoi McConnell đứng tên nguyên đơn nhân danh ba em bé VN: “NGUYEN DA YEN,

NGUYEN A VUONG, and NGUYEN DA TUYEN, on their own behalf and on behalf of all others similarly situated, by their

guardian item, MUOI MCCONNELL, Plaintiffs v. HENRY KISSINGER; JAMES SCHLESINGER; EDWARD LEVI;COL.

ROBERT KANE; COL. JASPER HORN; MARIO OBLEDO, Defendants.” (The Life We Were Given, p.190).


[17] Nguyên văn: “The lawsuit never took into consideration the pain and hardship that the parents endured in voluntarily

relinquishing their children. I was not alone in my belief that the lawsuit was political motivated and had nothing to do with the

children”


[18] Nguyên văn: “This is a politically motivated case without merit, brought by individuals who did not have the slightest

comprehension of what was going on in Viet Nam at the time of the airlift.”


[19] Cherie Clark, -nt- trang 174. Ngoài ra, tác giả Dana Sachs nêu rõ: “Rõ ràng, vụ kiện nhắm kết tội những kẻ nắm quyền lực

ở đẳng cấp cao nhất tại Hoa Thịnh Đốn - Obviously, the case aimed to incriminate those in highest echelons of power in

Washington.” (The Life We Were Given, p.190).


[20] Nguyên văn: The costs of the lawsuit were catastrophic. FCVN alone spent in excess of $150,000 attempting to show the

true story of this humanitarian effort. The costs eventually mounted to such a high level that FCVN was forced to abandon

humanitarian aid programs, spending much-needed time and cash on the lawsuit instead. (Cherie Clark, -nt- trang 208).


[21] Cherie Clark, -nt- trang 183. Nguyên văn: “Radio Hanoi, the communist state radio station, was broadcasting information

about the adioption Groups in South Vietnam. The broadcasts claimed that anybody who worked with the adoption agencies

would be considered war criminals.”


[22] Dana Sachs, The Life We Were Given (Boston, Massachusetts:Beacon Press books, 2010).


[23] “Những mảnh đời được ban tặng”. Người dịch: Hoàng Nhương


[24] Tiền Phong 30/4/2013: (P.V.).Sách về Chiến dịch Không vận Trẻ em Việt Nam 1975. Sài Gòn Tiếp Thị 30/4/2013: Nguyễn

Vĩnh Nguyên. Những đứa tẻ trong chiến dịch không vận. VNExpress 30/4/2013: Dương Tử. Chiến dịch không vận Trẻ em VN

1975 Những mảnh đời bị đánh cắp.


[25] Kien Nguyen. The Unwanted, a Memoir of Childhood, Little Brown & Co. (2001).


[26] Các thầy cô giáo môn sử của VNCH sau 30/4/1975 bị đuổi khỏi ngành giáo dục cùng với các thầy cô phụ trách môn Việt

văn, sinh ngữ và công dân giáo dục...


[27] Daughter from Danang. Phim tài liệu của PBS bắt đầu bằng các tài liệu liên quan đến những chuyến bay di tản trẻ em mồ

côi và cả trẻ em có cha mẹ, được gửi đi Hoa Kỳ làm con nuôi vào những ngày cuối tháng 4 nãm 1975. Một trong các em bé

năm 75 nay đã hơn 30 tuổi, lai Mỹ, tình cờ tìm được tin tức bà mẹ và gia đình hiện ở Đà Nẵng. Sợi dây tình nghĩa mong manh

được nối lại.


Câu chuyện kể lại tâm sự bà mẹ ở Việt Nam và cô con gái lai ở Mỹ. Cô bé không còn biết tiếng Việt, không còn nhân dáng Việt,

không biết tin tức về người cha là lính Mỹ một thời ở miền Trung. Cô kết hôn với một Mỹ và đang có hai con. Bà mẹ Việt Nam ở

Đà Nẵng ngày nay kết hợp lại với người chồng Việt Nam cũ, có nhiều con trai và gái, dĩ nhiên là anh chị em một mẹ khác cha

với cô gái lai đã d itản sang Hoa Kỳ năm 1975 trong 1 chuyến bay của Operation Babylift.


Cả nhà chờ đợi ngày về thăm quê của người con gái Đà Nẵng. Đó là chuyến trở về quê hương lần đầu và rất có thể là lần duy

nhất. Hình ảnh gia đình Việt Nam ở Đà Nẵng là hình ảnh rất thông thường như đa số người Việt hiện nay đã biết. Đại gia đình

nhiều anh em, bần hàn nhưng không quá nghèo đói. Hoàn cảnh gia đình cô gái lai tại Hoa Kỳ cũng thuộc giới trung lưu, không

giàu có gì. Tất cả đều là các nhân vật thật, đóng lại cuộc đời của họ.


Tuy nhiên rõ ràng là hai nếp sống khác biệt. Cô gái lai trở về tuy đã có chuẩn bị học nói những lời thương yêu bằng Việt ngữ:

"Con yêu mẹ. Con xin chào mẹ v.v...” Nhưng cô đang ở tâm trạng tò mò và không hề được hướng dẫn tâm tư cho việc đoàn tụ.

Đó có thể là diễn tiến tự nhiên, hoặc là đạo diễn muốn câu chuyện cứ xẩy ra như vậy.


Sau buổi gặp gỡ cảm động tại phi trường, tiếp đến những ngày sống bên nhau tuy ngắn ngủi nhưng rất nhiều gượng gạo.

[…]Trong câu chuyện kể lại, các anh chị nói về những ngày thơ ấu, vất vả nuôi cô em lai, rồi lo cho bà mẹ mà cô gái đã bỏ lại.

Đã có những lời lẽ kể công và những đòi hỏi ràng buộc trách nhiệm mà cô gái lai ngày nay, đã hoàn toàn trở thành một phụ nữ

Mỹ, không thể cảm nhận được.


[…] Các anh chị em, qua thông dịch viên, đã đặt thẳng vấn đề yêu cầu cô em lai đưa mẹ qua Mỹ để lo cho bà có cuộc sống đã

từ lâu mong đợi. Ngay bây giờ, cô em gái cần cho biết mỗi tháng cô giúp cho gia đình được bao nhiêu.Và người con gái Đà

Nẵng không thể hứa hẹn, không thể tài trợ được, nên đã gần như khóc lóc và bỏ chạy.


Câu chuyện đưa đến kết luận là đám bà con nghèo khổ ở Việt Nam chỉ nhìn thấy người ở Mỹ là một cái kho bạc. Họ chỉ nã tiền.

Tất cả lời nói tình cảm thương yêu đều là đầu môi chót lưỡi. Đó không phải là thương yêu thực.