Ảnh chân dung Mao Trạch Đông trước cổng Tử Cấm Thành, Bắc Kinh, Trung Quốc
Pixabay
Ngày 09/09/2016 tới đây, Bắc Kinh kỷ niệm 40 năm ngày Mao Trạch Đông qua đời. 40 năm đã trôi qua nhưng « Bóng ma Mao vẫn bao trùm lên Trung Quốc ». Đây cũng là bài nhận định của La Croix, số ra ngày 06/09/2016.
Tại Trùng Khánh, Dorian Malovic, đặc phái viên của nhật báo công giáo đã có dịp tiếp xúc với nhiều nhân chứng, những người đã trải qua giai đoạn đen tối nhất và tàn khốc nhất dưới thời Mao Trạch Đông. Giai đoạn Đại Nhảy Vọt 1957-1961, một thời kỳ điên rồ nhất của chủ nghĩa Mao-ít. Người Cầm Lái Vĩ Đại đã ấn định mục tiêu phải vượt qua Liên Xô và Anh quốc về sản lượng thép.
Nông dân phải rời bỏ ruộng đồng, cày, cuốc để đến nung chảy từng gram kim loại trong những lò nung nhỏ bé. Ruộng bị bỏ hoang, không người chăm sóc trở nên khô cằn không thể canh tác. Lương thực cũng bắt đầu thiếu thốn và nạn đói thảm khốc nhất đã xảy ra. Theo ước tính, có lẽ có hơn 45 triệu người bị chết đói. Đó là chưa tính đến thời kỳ Cách Mạng Văn Hóa, làm ít nhất 10 triệu người chết…
Nhưng đối với những người còn sống sót, điều đáng buồn nhất là cảm giác bị lãng quên. Trong những quyển sách sử dày đặc về những năm tháng Mao, về vị lãnh tụ lớn của Trung Quốc, lại không có đến một hàng chữ nhắc đến những sự kiện đau thương này, những người chết vì đói. Theo lời kể của một nhân chứng với phóng viên La Croix, bà đã từng chứng kiến người dân trong làng phải ăn cả thịt người vì chết đói.
Đương nhiên, các giáo trình sử học đều bị đảng cộng sản kiểm duyệt. Ở trường học, học sinh được dạy là Mao đã đem lại niềm tự hào cho Trung Quốc khi đánh đuổi được phát xít Nhật và các đạo quân tham ô của Quốc Dân đảng ; rằng ông chính là người sáng lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, vào ngày 01/09/1945 trên quảng trường Thiên An Môn.
Tuyệt đối không một dòng về cách thức đẫm máu mà Mao Trạch Đông tiến hành để chiếm lấy quyền hành và nhất là cách ông giữ lấy quyền lực trong suốt những năm sau đó. Chỉ có vài dòng nói về « 3 năm khó khăn » liên quan đến thời kỳ Đại Nhảy Vọt và nạn đối khốc liệt sau đó.
Trao đổi với giới trẻ ngày nay, những người có điều kiện đi du học ở nước ngoài, tác giả nhận thấy là họ cũng không dễ bị đánh lừa. Dù vậy, họ cũng tỏ ra rất giữ ý khi nhìn nhận rằng Mao Trạch Đông không chỉ có những điểm tốt, rằng « không ai là hoàn hảo, ai cũng có sai lầm ».
Thái độ thận trọng đó không phải là ngẫu nhiên. « Bản tổng kết về Mao » do đảng Cộng sản công bố năm 1981 đã tuyên bố là những gì Mao Trạch Đông thực hiện có « 70% là tích cực và 30% là tiêu cực ». Đó cũng chính là những gì được giảng dạy tại các trường học trong suốt 40 năm qua.
Đối với đảng Cộng sản Trung Quốc, không có chuyện phủ nhận chủ nghĩa Mao-ít. Mao Trạch Đông vẫn luôn là giá đỡ quyền lực cho Đảng Cộng sản, mà ở đó chủ nghĩa tôn thờ cá nhân trường tồn tại dưới muôn mặt của xã hội Trung Quốc. Mao Trạch Đông đã trở thành một thần tượng luôn sống mãi cùng với thời gian.
Mỗi năm, có hàng trăm ngàn người dân ùn ùn đổ về làng Thiều Sơn, tỉnh Hồ Nam, để viếng thăm quê hương của Mao. Hay như đến thăm lăng Mao chủ tịch tại Thiên An Môn. Hình ảnh của Mao hiện diện khắp nơi. Bức chân dung lớn được treo ngay trên cửa Tử Cấm Thành. Đâu đâu cũng thấy tượng Mao kích cỡ khác nhau (từ quảng trường, bờ kè, đại học, nhà ga…). Đương nhiên hình ảnh của ông còn xuất hiện trên cả những tờ giấy bạc.
Người kế thừa Mao chủ tịch là Đặng Tiểu Bình, ba lần bị thanh trừng và ba lần được hồi phục, còn phải nghiêng mình kính cẩn trước nhân vật đáng kính này. Ông Đặng tôn vinh những thành quả, giảm nhẹ tối đa các sai lầm của Mao, để không làm suy yếu tính chính đáng của Đảng Cộng sản, tạo thế ổn định cho chế độ.
Dù vẫn luôn hiện hữu trong tâm trí người dân, nhưng dưới thời 3 nhà lãnh đạo Đặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào, Mao chủ tịch đã tạm thời rơi vào lãng quên. Ông Tập Cận Bình, lên cầm quyền năm 2012, dường như muốn làm sống lại ký ức về Mao, hay nói đúng hơn là để sở hữu Mao, bài viết kết luận.
Theo RFI
